بصیرت چیست

7 ژوئن 2016

امتیاز 0 از 0 نفر

بصیرت چیست؟

بصیرت کلمه‌ای که این روزها بسیار زیاد در رسانه‌ها و در کلام بزرگان نظام بخصوص رهبر عزیزمان می‌شنویم. کلمه‌ای که در قرآن هم با مشتقات مختلف بارها تکرار شده است. بصیرت به معنای نگاه دقیق و روشن به امور است. خیلی از انسانها را در اطراف خود می‌بینیم که از کنار هر سخن یا پدیده‌ای که به آن برمی‌خورند، با سطحی نگری و ساده اندیشی می‌گذرند و یا برای آن علتهایی نادرست و گاه واهی و پوچ می‌تراشند. باید گفت بصیرت و روشن بینی به خودی خود برای انسان به وجود نمی‌آید؛ یعنی انسانی که تازه به دنیا می‌آید، از بدو تولّد در ذاتش بصیرت نیست، بلکه به مرور زمان و کم کم که بزرگ می‌شود، دریافتهایی که از محیط اطراف خود بدست می‌آورد، او را به تفکر و اندیشه وا می‌دارد تا دلیل رویدادهایی که برایش پیش می‌آید، را جستجو نماید. در این میان، برخی خوشگذرانی و راحت طلبی را ترجیح می‌دهند و کاری به هیچ چیز دیگر ندارند، و در نتیجه فرصت کنجکاوی را از خودشان می‌گیرند! این عدّه از افراد عقل و روحشان بزرگ نمی‌شود و حتّی تا آخر عمر هم ممکن است -هر چند که از نظر سنّ بزرگ باشند-، ولی از نظر عقل و ظرفیت اندیشه کودکی بیش نیستند و باید همچون کودکان با آنها مدارا کرد. برخی هم خانواده‌ها و اطرافیانشان مانع رسیدن آنها به حقیقت و باطن امور می‌شوند و متأسفانه این عدّه هم نادانسته با ایشان هم عقیده و منش می‌شوند و راه آنها را دنبال می‌نمایند. امّا گروه سومی‌هم هستند که اهل تفکر و دقّت و انتخاب می‌باشند، می‌توان به این عدّه «انسانهای مستقل» گفت؛ کسانی که از ابتدای کودکی نگاه دقیق به هر چیزی که در اطرافشان اتفاق می‌افتاد، داشته اند. شاید بتوان اعتقاد پیدا کرد که بروز سختی‌ها و مشکلات بزرگ در راه زندگی اینها باعث شده که در گیرودار دست و پنجه نرم کردن با فراز و نشیبها راه خود را به سوی جهان نور و روشنی باز نمایند. از طرف دیگر، اگر حتی محیط خانواده را نیز کنار بگذاریم، امّا در محیط مدرسه برای هر کودکی فرصت آشنایی با جهان ماورای طبیعت و شنیدن از خدا و مصایب ائمه به عنوان انسانهای کامل وجود دارد. اینکه آنها با مشکلات چگونه برخورد کرده اند، خیلی می‌تواند کمک کند به ما که چه راه و روشی را در پیش یگیریم و چگونه با انسانها و حوادث اطراف خود تعامل داشته باشیم. در بسیاری از مواقع می‌بینیم که افراد با بصیرت و روشن بین، زندگی ائمه را الگو و سرمشق راه زندگی خود قرار داده و از آنها یاری و استمداد جسته اند، چرا که این وعده الهی است که به هر کس که تقوای او پیشه نماید، فرقان و قوه تشخیص حق از باطل عطا می‌فرماید.

حال این «بصیرت» به چه درد می‌خورد؟ در جواب باید گفت دو رکن اصلی بصیرت عبارت است از تشخیص جوانب مختلف یک کار و تسلیم نشدن در برابر احساسات و عواطف. با داشتن بصیرت و نگاه به عاقبت و اصل و منشأ امور بسیاری از انحرافات و فسادها در انسانها و جوامع بشری به وجود نمی‌آید. بصیرت هر چند امری درونی است، امّا نمود بیرونی قوی دارد که در طرز سخن گفتن و رفتار کردن و نوع گزینش‌های او در برخورد با رویدادها نمایان می‌گردد. این افراد عموماً افرادی زیرک و تیزهوش هستند که کوچکترین فرصتی را برای ارتقای خود از دست نمی‌دهند. این افراد تشخیص داده اند که سود و منفعت مادّی و دنیایی زودگذر به درد عاقبت و فرجام او نمی‌خورد و باید چاره‌ای دیگر اندیشید و راهی دیگر برگزید و به ریسمانی محکمتر از اینها چسبید، ریسمانی که آنقدر محکمی‌بداشته اشد، که به این زودی‌ها پاره نشود، نه اینکه بعد از گذشتن مدّت زمانی اندک رنگ به رنگ و پوسیده شود و در نتیجه یک انسانی را که بدان اطمینان و تکیه کرده است، را با خود به قعر سقوط بکشاند.

بصیرت مرکب رهوار عبور از فتنه

صرف قرار داشتن در جمع خواص و برخورداری از بصیرت نمی‌تواند ملاک و نشانه درستی راه و مواضع باشد، خواص اهل بصیرتی می‌توانند در فتنه‌ها منجی و هدایتگر باشند که دچار خودفریبی و انجام عمل خلاف بصیرت خود نشوند.

اشاره

انسان‌ها در دوران حیات فردی و اجتماعی: سیاسی به کرات تصمیم‌گیری می‌کنند و براساس هر تصمیمی‌اقدام می‌کنند و گاهی هم ناچارند براساس یک تصمیم دست به انتخاب بزنند. شاید در بیشتر اوقات محور تصمیم، اقدام و انتخاب منافع دنیوی افراد باشد، اما این اصل همیشگی نیست و چه بسا انسان ناگزیر به اتخاذ تصمیم، اقدام و انتخابی باشد که محور آن فراتر و ارزشمندتر از منافع دنیوی است. اگر انسان در بازه‌ای از زندگی خود در معرض چنین صحنه‌ای قرار گیرد قاعدتا نتیجه عملی که به آن روی می‌آورد بدون لحاظ کردن مثبت و منفی و یا خوب و بد و یا صحیح و غلط بودن آن ماندگار خواهد بود و آثاری را به دنبال خواهد داشت. طبیعتا عمل انجام شده به هر میزان مهم و تعیین‌کننده باشد از آثار و تبعات گسترده تری برخوردار خواهد بود. آنچه که عمل در حوزه فردی را با عمل در حوزه عمومی‌و عمل در حوزه عمومی‌را با عمل تاریخی در حوزه عمومی‌متفاوت می‌کند، ارزش، جایگاه و نحوه عمل است که حتما آثار آن در نتیجه عمل منعکس خواهد شد. با توجه به آنچه ذکر شد عمل تاریخی در حوزه عمومی‌یک حرکت ویژه است که نباید برای انجام آن رفتاری ساده لوحانه داشت. به روایت تاریخ یکی از مواقعی که انسان تاریخی وارد دوره عمل تاریخی در حوزه عمومی‌می‌شود آنجاست که حوادث پرمخاطره رخ می‌دهد. باز بنا به شهادت تاریخ همیشه در پشت صحنه حوادث پرمخاطره کسانی قرار دارند که شرایط موجود را در خلاف امیال و آرزوهای خود می‌بینند. به زعم آنها شرایط موجود به آنها اجازه جولان و نزدیک شدن به خواسته‌های شان که یا مغایر با نظر جمعیت معاصرشان است و یا اینکه صلاحیت و شایستگی رسیدن به آن خواسته را ندارند و یا اینکه از راه خلاف در پی کامیاب شدن هستند را نمی‌دهد، از این رو زیرکانه با آن به ستیز برمی‌خیزند. چنانچه این دسته از افراد برای رسیدن به هدف به آشوب روی آورند و در این آشوب طلبی با تظاهر به پایبندی به ارزش‌های مشترک از آنها استفاده ابزاری کنند فتنه متولد می‌شود.

بررسی رخدادهای پس از انتخابات ریاست جمهوری دهم در ایران نشان می‌دهد که ایران به محض ورود به بحث انتخابات وارد فضای فتنه انگیز شد. در گذشته ملت‌هایی که درگیر فتنه شده‌اند یا در چنگال فتنه گرفتار شدند و هستی شان به باد فنا رفت و یا اینکه توانستند فتنه را به بند بکشند و به راه خود ادامه دهند، آنهایی که بر فتنه غالب شدند از اصول و برنامه‌های مشخصی تبعیت کردند و راه را برای عبور همراه با سلامت دیگران از صحنه فتنه باز نگه داشتند. شناخت این مسئله می‌تواند کمک شایانی به عبور از فتنه موجود کند. پرچمدار عبور موفق از میدان فتنه بصیرت است که در کنار بررسی رفتار خواص و مجهز شدن به آن می‌تواند دشمن فتنه گر را بر زمین زند.

قسمت‌هایی از این مقاله حذف شده و نسخه کامل آن فقط در فایل‌های word و Pdf موجود هستند.
لطفا برای دریافت نسخه کامل این مقاله فایل‌های word و pdf را دانلود نمائید.

با خرید این محصول فایل word و PDF مربوط به این مقاله را دریافت خواهید کرد.
لینک دانلود بی‌درنگ پس از پرداخت نمایش داده شده و فایل فشرده‌ مربوط به این مقاله آماده دانلود خواهد بود.