طب و پزشکی در تمدن اسلامی
علم طب
وقتی طب از دست سریانیها به دست مسلمین افتاد تحقیق و مطالعه در آن جنبه جدی تر و دقیقتر گرفت. بجای رساله‌های کوتاه علمی‌که معمول سریانیها بود، دائرۀالمعارفهای جامع طبی بوسیله مسلمین تألیف شد. تحقیقات تجربی و مطالعات بالینی هم البته از نظر دور نماند و مخصوصاً در بیماریهای منطقه یی و محلی تحقیقات مسلمین ـ وعلماء قلمرو اسلام ـ اهمیت یافت.
در واقع، تحقیقات علماء یهود و مسیحی و حتی صائبین هم که در دارالاسلام انجام می‌یافت و به تشویق و هدایت مسلمین بود. قدیمی‌ترین رساله یی که در باب چشم پزشکی هم اکنون در دست است رساله ـ یی است از آن حنین بن اسحق. کثرت و شیوع انواع بیماریهای چشم در مناطق واقع در قلمرو اسلام البته سبب عمده بود.
در جلب توجه اطباء اسلام به چشم پزشکی و علوم وابسته بدان. در باب تاریخ چشم پزشکی مسلمین هیرشبرگ آلمانی(hirschberg. geschichet der augenbeilunde bei den) رساله جامعی دارد که حاکی است از اهمیت کارهای مسلمین درین باب.
یک چشم پزشکی جراح در عهد ملکشاه سلجوقی شهرت یافت به نام ابوروح محمد بن منصور که « زرین دست » خوانده می‌شد و کتاب فارسی او نود العیون کتابی جامع و قابل توجه بود درین رشته از طب. چشم پزشکان اسلام در جراحی چشم پیشرفتهای قابل توجه پیدا کردند. در بین آنها کسانی بودند که آب آوردگی چشم مردی را هم که یک چشم بیشتر نداشت با اطمینان تمام عمل می‌کردند. در سایر رشته‌های طب هم مسلمین کارهای ابتکاری انجام داده‌اند
قدیمترین ملاحظات بالینی برای تشخیص و بیان تفاوت بین آبله و سرخک =(الجدری و الحصبه) رساله یی است که محمد بن زکریای رازی درین باب نوشته است و بیش از وی هیچ طبیبی ـ یونانی یا اسلامی‌ـ به این نکته برنخورده بود. رازی ـ که نزد اروپائیها Rhazes خوانده می‌شود ـ طبیب و حکیم ایرانی است که در طب و کیمیا هر دو دست داشته است و اخبار و آثار او حاکی از علاقه او به علوم تجربی است. می‌گویند وقتی خواست در بغداد بیمارستان بسازد قطعه‌های گوشت در محله‌های مختلف شهر آویخت و جایی که کمتر در گوشت آثار عفونت پدید آمده بود آنجا بیمارستان ساخت(این واقعه را درباره ی بنای بیمارستان عضدی نقل کرده اند اما آن بیمارستان مدت‌ها بعد از وفات رازی درست شده است. ظاهرا بیمارستان معتضدی که مربوط به عهد رازی است به سبب شباهت نام بعدها درین مورد با بیمارستان عضدی خلط شده است)
کتاب «حاوی» او بزرگترین و جامعترین کتابی است که در قدیم یک طبیب توانسته است بوجود بیاورد و در واقع یک دائرۀالمعارف بزرگ طبی است شامل اقوال و تحقیقات اطباء یونانی، سریانی، ایرانی، هندی و عرب، بعلاوه تجارب شخصی در باب بیماریهای مختلف. ترجمه لاتین آن جزو کتب درسی طب بوده است و کثرت چاپهای آن حاکی از تداول و نفوذ کتاب است.یک دائرۀ لمعارف طبی دیگر که بوسیله مسلمین تألیف شد عبارت بود از کامل الصناعه مجوسی – علی بن عباس اهوازی – که طب ملکی هم خوانده می‌شود – به نام ملک دیلمی‌عضد الدوله. اثر مجوسی که در قرون وسطی وی را Haly Abbas می‌خوانده اند در اروپا شهرت بسیار یافت ونزدیک پنج قرن مرجع مهم طب بود در مدارس اروپا. تأثیر مجوسی در پیشرفت طب قابل ملاحظه بود و توضیحی که از سیستم عروق شعریه داده بود از جهت تاریخ علم، اهمیت بسیاردارد.
اما عظیمترین اثر علمی‌درطب اسلامی‌قانون ابن سینا بود که نیز دائرۀ المعارف طبی است و نویسنده در آن اقوال…
- فهرست مطالب
- علم طب… 4
- بیمارستان. 7
- زمینه تاریخی پزشکی اسلامی.. 11
- آبشخور پزشکی اسلامی.. 11
- طب النبی.. 12
- مکتب جندی‌شاپور. 12
- نخستین پزشک مسلمان. 12
- مدرسه اسکندریه. 13
- ترجمه‌های طبی.. 13
- تالیفات طبی مسلمانان. 13
- شهرت طب اسلامی‌در خارج از مرزها 14
- پزشکی در تمدن اسلامی.. 16
- نگرش اسلام به علم و تمدن. 24
- استفاده اسلام از تمدن‌های پیشین: 25
- تمدن یونان: 27
- تمدن هند. 28
- اسلام و نقد تمدن‌های پیشین.. 29
- سوتیترها 34
- نقش مسلمانان در دانش طب… 35
- اهمیت علم طب درتعالیم اسلامی.. 35
- آغاز تاریخ طب مسلمانان با ترجمه کتب طب یونانی و هندی.. 36
- سهم مسلمان در پیشرفت طب… 37
- معرفی برخی از تالیفات برجسته مسلمانان در طب… 39
- العشر مقالات فی العین تالیف… 39
- ذخیره خوارزمشاهی: 42
- دوران طلایی اسلام. 43
- دیدگاه ذبیح الله صفا 43
- دیدگاه سیدحسن تقی زاده. 43
- دیدگاه مرتضی مطهری.. 44
- شالوده و دگرگونی‌های آغازین.. 44
- کتاب راهنمای گیاهان دارویی به زبان عربی مربوطبه دوران طلایی اسلام. 44
- اصول و مبنا 46
- دریاهای دانش و حکیمان چند علمی.. 48
- انقلاب و دگرگونی‌های کشاورزی.. 49
- اقتصاد و بازار. 49
- منابع و مآخذ. 50
قسمت‌هایی از این مقاله حذف شده و نسخه کامل آن فقط در فایل‌های word و Pdf قابل دانلود است.
لطفا برای دریافت نسخه کامل این مقاله فایل‌های word و pdf را دانلود نمائید.
با خرید این محصول فایل word و PDF مربوط به این مقاله را دریافت خواهید کرد.
لینک دانلود بی‌درنگ پس از پرداخت نمایش داده شده و فایل فشرده مربوط به این مقاله آماده دانلود خواهد بود.
تعداد صفحات: 50 صفحه | حجم فایل: کمتر از 1 مگابایت | فونت استفاده شده: B Zar | به همراه صفحه اول
رمز فایل فشرده: www.4goush.net
