احادیث و مقاله هایی درباره غیبت کردن
گناه شنیدن غیبت: غیبت گناهی است که غیبت کننده به تنهایی نمی‌تواند آن را انجام دهد. پس شنونده غیبت در تحقق این گناه سهیم است؛ مگر آن که با غیبت کننده مخالفت کند و او را از غیبت باز دارد و در جایی که نمی‌تواند با او مخالفت نماید و او را از غیبت منع کند باید از شنیدن غیبت خودداری نماید و در قلب خویش با غیبت کننده مخالف باشد.
پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) فرمودند: «مَن رَدّ الخَلایق عَن عَرض اَخیهِ بِالغیبِ کانَ حَقاً عَلی اللَّه آن یرد عَن عِرضِه‌یومَ القیامه. (1)
کسی که مردم را از تعرض به آبروی برادرش در غیاب او باز دارد بر خداوند است که در روز قیامت آبروی او را نگه دارد. »
امام باقر (علیه السلام) در این باره فرمودند: «مَن اَغتیب عِنده اَخوهُ المُؤمِن فَنصره و اَعانه نَصره الله فِی الدنیا و الاخره و مَن لَم یَنصره و لَم یدفع عنهُ و هو یَقدر عَلی نُصرته و عَونه خَفضه الله فی الدنیا و الاخره
کسی که چون برادر مؤمنش را در نزد او غیبت کنند او را یاری دهد خداوند او را در دنیا و آخرت یاری می‌دهد و کسی که او را یاری نکند و بدگویی را از او دفع ننماید در حالی که بر یاری او تواناست، خداوند او را در دنیا و آخرت خوار خواهد کرد.
غیبت و راههای درمان آن
نوزدهمین حدیث از چهل حدیث حضرت امام خمینی (ره) در خصوص غیبت، راههای ترک این گناه و گناه شنیدن غیبت است.
این مبحث با روایتی از امام صادق علیه السلام شروع می‌شود: امام به نقل از رسول خدا (ص) فرمودند:«غیبت در دین مرد مسلمان سریع تر از مرض اکله در درونش اثر می‌گذارد و رسول خدا (ص) فرمود:
نشستن در مسجد در انتظار خواندن نماز عبادت به حساب می‌آید تا زمانی که از او چیزی سر نزند. از آن حضرت سوال شد چه چیز از او سر نزند؟ حضرت فرمود: غیبت از او سر نزند. »
مرض اکله، دردی است که وقتی در عضوی از اعضای بدن پیدا می‌شود، آن عضو را می‌خورد و نابود می‌کند. منظور حدیث این است که همان طور که وقتی مرض اکله در بدن پیدا شود، عضو مبتلا را می‌خورد و نابود می‌سازد، غیبت کردن هم همین تاثیر را نسبت به دین شخص دارد.
معنای غیبت
فقها تعاریف فراوانی برای غیبت داشته‌اند و معیارهایی در این خصوص ارائه کرده‌اند. شیخ شهید در کتاب کشف الریبه ملاک غیبت را اینگونه معنا کرده است که:
«هرگاه کسی در غیاب دیگری سخنی نسبت به او بگوید که عرفاً و در نزد مردم نقص و عیب به حساب می‌آید و قصد وی از این کار سرزنش و یا برملا کردن نقص او باشد، مرتکب غیبت شده است. »
همچنین ابوذر می‌گوید: از رسول خدا (ص) پرسیدم که غیبت چیست؟ حضرت فرمودند:«غیبت عبارت است از اینکه نسبت به برادرت چیزی بگویی که او از آن خوشش نمی‌آید.
ابوذر پرسید: حتی اگر این صفت و ویژگی در او باشد؟ باز هم غیبت، به حساب می‌آید؟ حضرت فرمود:«اگر- آن صفت- در او باشد، غیبت است؛ والا تهمت به حساب می‌آید. »
روشن است که منظور برادر در این روایت تنها برادر نسبی نیست، بلکه برادر ایمانی را هم شامل می‌شود. منظور از اکراه نیز چیزی است که عرفا عیب و نقص به حساب می‌آید و قصد مذمت و گفتن نقص هم در روایت مستتر و تلویحا آمده است؛ والا اگر از راه لطف و مرحمت چیزی در خصوص او بگوید، غیبت صورت نگرفته است.
اشکال مختلف غیبت
نکته قابل توجه اینکه غیبت کردن تنها با لفظ شکل نمی‌گیرد، بلکه در بسیاری از موارد غیبت کردن با حرکات اعضا هم مصداق می‌یابد، چنان که عایشه می‌گوید:«زنی نزد ما آمد. چون روی خود برگرداند با دست اشاره کردم که کوتاه قد است. رسول خدا (ص) فرمودند: غیبت این زن را کردی. »
از روایات درک می‌شود که افشای آنچه از عیب‌های مومن پوشیده شده است حرام می‌باشد؛ چه شخص راضی باشد و چه راضی نباشد، چه قصد برملا کردن نقص در میان باشد و چه نباشد، اما از ملاحظه مجموع روایات برمی‌اید که قصد، برملا کردن نقص است که این افشاگری را حرام می‌کند مگر این که اصل مورد از مواردی باشد که اظهار آن حرمت شرعی داشته باشد مثل معصیت که خود معصیت کننده هم نمی‌تواند اظهار کند.
حتی اگر مومن نسبت به برملا کردن مسائل پنهان خود راضی باشد و قصد برملا کردن نقص و عیب هم در میان نباشد، غیبت به حساب می‌آید.
حرمت غیبت اجتماعی
حرمت غیبت اجماعی و بلکه از ضروریات فقه است. مهم، توجه به پیامدهای آن است که امید است با اندیشیدن در این پیامدها به آن مبتلا نشویم و اگر مبتلا هستیم، به زودی برگردیم که اگر با این صفت از دنیا برویم، رسوایی در قیامت را به دنبال دارد و صورت ملکوتی آن همان است که در سوره مبارکه حجرات آیه 12 آمده است:«… آیا یکی از شما دوست دارد که گوشت برادر خود را بخورد، در حالی که مردار است …؟!»
از آن جا که غیبت کننده در دنیا آبروی مردم را دریده است- مانند حیوانی که بدن مردم را پاره می‌کند- در قیامت صورت ملکوتی این عمل- خوردن مردار- به او برمی گردد.
در روایت آمده است که رسول خدا (ص) مردی را به خاطر ارتکاب زنا سنگسار نمود. یکی از حاضران به رفیقش گفت:«این مرد در جایگاه خود مثل سگ کشته شد.» سپس رسول خدا (ص) با آن دو نفر از مرداری عبور کردند. پیامبر (ص) به آنها فرمود:«با دندان‌های خود از این مردار بکنید.» آنها گفتند: یا رسول الله؛ آیا از گوشت مردار بخوریم؟
پیامبر (ص) فرمود: آنچه از برادر خود به شما رسید تعفن آن بیش از این است.
عذاب برای غیبت کننده
در برخی روایات هم آمده است که در روز قیامت غیبت کننده گوشت خود را می‌خورد.
مرحوم شیخ صدوق به سند خود از امام علی (ع) نقل می‌کند که در ضمن موعظه‌های خود به نوف البکالی فرمود:«…
از غیبت دوری کن، زیرا غیبت نان و خورش سگهای آتش است.ای نوف! دروغگوست کسی که فکر می‌کند حلال زاده است در حالی که گوشت‌های مردم را با غیبت کردن می‌خورد.» در روایت دیگری از پیامبر اکرم (ص) آمده است که»: کسی که فرد مسلمانی را غیبت کند، روزه اش باطل گردد و وضویش شکسته شود و در قیامت در حالی محشور می‌شود که از دهانش بویی بدتر از مردار به مشام می‌رسد، به طوری که اهل قیامت از بوی او در عذاب خواهند بود. «
همچنین انس بن مالک به نقل از رسول خدا (ص) می‌گوید:«در شب معراج بر قومی گذر کردم که روی خود را با چنگال خویش خراش می‌دادند. از جبرئیل پرسیدم: اینها چه کسانی هستند؟
گفت: اینها کسانی هستند که غیبت مردم را می‌کردند و آبروی مردم را می‌بردند. «
کسی که تلاش می‌کند عیب‌های پوشیده مردم را برملا کند، خداوند او را رسوا خواهد کرد. چنان که امام صادق (ع) به نقل از رسول خدا (ص) فرمود:«
ای کسانی که به زبان اسلام آورده‌اید و ایمان به قلب شما وارد نشده است! مسلمانان را سرزنش نکنید! و عیب‌های پوشیده آنها را جستجو نکنید! زیرا کسی که پوشیده‌های آنها را جستجو کند، خداوند پوشیده هایش را جستجو کند، افتضاح نماید، اگر چه در خانه اش باشد. «
فردی که عیب‌های پوشیده مردم را افشا می‌کند؛ چون مردم ناموس الهی اند، هتک حرمت الهی کرده است. پس در این عالم و آن سرا رسوا خواهد شد.
در روایتی از امام باقر علیه السلام آمده که رسول خدا (ص) در معراج از خداوند پرسید:
“ای پروردگار! حال مومن نزد تو چگونه است؟ فرمود،ای محمد! کسی که دوستی از من را اهانت کند، پس همانا به محاربه با من اقدام کرده است … «
در روایتی دیگر از امام صادق علیه السلام آمده است که غیبت کردن سبب خروج از ولایت الهی و ورود در ولایت شیطان می‌شود.
غیبت حق الناسی است که …
غیبت از جمله گناهانی است که علاوه بر جنبه حق اللهی، جنبه حق الناسی هم دارد.
رسول خدا (ص) در ضمن سفارشات خود به ابوذر فرمود:«از غیبت کردن بترس که آن از زنا شدیدتر است؛ پرسیدم:ای رسول خدا! به چه علت؟ حضرت فرمود: چون زنا کننده اگر توبه کند، خداوند او را می‌آمرزد، اما غیبت آمرزیده نشود مگر این که صاحبش (غیبت شونده) را راضی کند. »
پس چه بسیار افرادی که گرفتار حق الناس شوند و در قیامت شخصی از او راضی نگردد!
قسمت‌هایی از این مقاله حذف شده و نسخه کامل آن فقط در فایل‌های word و Pdf موجود هستند.
لطفا برای دریافت نسخه کامل این مقاله فایل‌های word و pdf را دانلود نمائید.
با خرید این محصول فایل word و PDF مربوط به این مقاله را دریافت خواهید کرد.
لینک دانلود بی‌درنگ پس از پرداخت نمایش داده شده و فایل فشرده مربوط به این مقاله آماده دانلود خواهد بود.
تعداد صفحات: 15 صفحه | حجم فایل: کمتر از 1 مگابایت | فونت استفاده شده: B Zar | به همراه صفحه اول
رمز فایل فشرده: www.4goush.net
