دانلود تحقیق درباره مجلس خبرگان رهبری

امتیاز 5 از 1 نفر

مجلس خبرگان رهبری
مجلسی متشکل از فقهای «واجد شرایط» است که بر اساس اصل ١٠٧ قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران مقرر گردیده است تا پس از فوت آیت الله امام خمینی اولین رهبر جمهوری اسلامی ایران تشکیل گردد. مدت هر دوره این مجلس که اعضای آن به وسیله انتخابات و توسط رأی مستقیم و مخفی مردم انتخاب می‌گردند، هشت سال می‌باشد.

وظایف مجلس خبرگان رهبری:
اصل ۱۰۷ قانون اساسی:
پس از رهبر کبیر انقلاب جهانی اسلام و بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران حضرت آیت‏الله‏العظمی امام خمینی «قدس سره‏الشریف» که از طرف اکثریت قاطع مردم به مرجعیت و رهبری شناخته و پذیرفته شدند، تعیین رهبر به عهده خبرگان منتخب مردم است. خبرگان رهبری درباره همه فقهاء واجد شرایط مذکور در اصول پنجم و یکصد و نهم بررسی و مشورت می‌کنند هر گاه‌یکی از آنان را اعلم به «…………………………….» ر عهده خواهد داشت. رهبر در برابر قوانین با سایر افراد کشور مساوی است.

اصل ۱۰۸ قانون اساسی:
قانون مربوط به تعداد و شرایط خبرگان، کیفیت انتخاب آنها و آیین‏نامه داخلی جلسات آنان برای نخستین دوره باید به وسیله فقهاء اولین شورای نگهبان تهیه و با اکثریت آراء آنان تصویب شود و به تصویب نهایی رهبر انقلاب برسد. از آن پس هر گونه تغییر و تجدید نظر در این قانون و تصویب سایر مقررات مربوط به وظایف خبرگان و صلاحیت خود آنان است.

اصل ۱۱۱ قانون اساسی:
هرگاه رهبر از انجام وظایف قانونی خود ناتوان شود، یا فاقد یکی از شرایط مذکور در اصول پنجم و یکصد و نهم گردد، یا معلوم شود از آغاز فاقد بعضی از شرایط بوده است، از مقام خود برکنار خواهد شد. تشخیص این امر به عهده خبرگان«…………………………….» .

شرایط نمایندگان مجلس خبرگان
قانون اساسی، بصراحت، شرایط نمایندگان مجلس خبرگان را بیان نکرده و تعیین آن را مطابق اصل ١٠٨، برای نخستین دوره، به فقهای اولین شورای نگهبان و پس از آن، به خود مجلس خبرگان واگذار کرده است؛ اما با دقت در اصول مربوط، می‌توان کلیاتی را در مورد شرایط اعضای مجلس خبرگان به دست آورد. به ضرورت تناسبِ حکم و موضوع، اعضای خبرگان، اولاً، باید دارای درجه‌ای از فقاهت و آگاهی ب«…………………………….» که اهل خبره، به آنچه می‏گوید، اعتقاد نداشته باشد و یا دارای سوابق سوء سیاسی و اجتماعی باشد، بدون تردید، نمی‌توان به تشخیص او اعتماد کرد. در قانون انتخابات مجلس خبرگان، شرایطی به شرح زیر آمده است:

خبرگان منتخب مردم، باید دارای شرایط زیر باشند:

۱٫ اشتهار به دیانت و وثوق و شایستگی اخلاقی؛

۲٫ اجتهاد در حدی که قدرت استنباط بعض مسائل فقهی را داشته باشد و بتواند ولی فقیه واجد شرایط رهبری را تشخیص دهد؛

۳٫ بینش سیاسی و اجتماعی و آشنایی با مسائل روز؛

۴٫ معتقد بودن به نظام جمهوری اسلامی ایران؛

۵٫ نداشتن سوابق سوء سیاسی و اجتماعی.

در کنار تصریح به ضرورت برخورداری نمایندگان خبرگان از شرایط فوق، این قانون بر نفی ضرورت بعضی از شرایط، تصریح کرده است که «ضرورت ندارد که نمایندگان، ساکن و یا متولد حوزه انتخابیه خود باشند. ».

نکته پایانی درباره شرایط نمایندگان مجلس خبرگان، «مرجع تشخیص واجدان شرایط» است. این موضوع از اهمیت زیادی برخوردار است. تبصره یکم ماده سوم قانون انتخابات مجلس خبرگان، مرجع تشخیص دارا بودن شرایط مورد نظر«…………………………….» ا تحقیق و تفحص احراز می‏کنند.

مطابق تبصره دوم مادّه ٣، کسانی را که رهبر، صریحاً و یا ضمناً، اجتهاد آنان را تأیید کرده باشد، از نظر علمی، نیازمند تشخیص فقهای شورای نگهبان نخواهند داشت.

درصد مشارکت مردم
اولین دوره
تاریخ برگزاری انتخابات: ١٩ آذر سال ١٣۶١

تعداد ثبت نام ‌کنندگان: ١۶٨ نفر

رد صلاحیت‌ها: ١٢ نفر

انصراف‌ دهندگان: ١٠ نفر

تعداد حوزه انتخابیه: ٢۴

تعداد نمایندگان: ٨٢ نفر

درصد مشارکت: ٣٨. ٧٧%

دومین دوره
تاریخ برگزاری انتخابات: ١۶ مهر ١٣۶٩

تعداد ثبت نام ‌کنندگان: ١٨٠ نفر

رد صلاحیت‌ها: ۶٢ نفر

انصراف‌ دهندگان: ١٢ نفر

تعداد حوزه انتخابیه: ٢۴

تعداد نمایندگان: ٨٣ نفر

درصد مشارکت: ٩. ٣٧%

سومین دوره
تاریخ برگزاری انتخابات: ١ آبان ١٣٧٧

تعداد ثبت نام ‌کنندگان: ٣٩۶ نفر

رد صلاحیت‌ها: ٢١۴ نفر

انصراف ‌دهندگان: ١٣ نفر

تعداد حوزه انتخابیه: ٢٨

تعداد نمایندگان: ٨۶ نفر

درصد مشارکت: ٣٢. ۴۶%

آنچه امروز در ملت مطرح است درباره مجلس خبرگان برای تعیین رهبری، این مسأله است که نباید ملت ایران برای آن کم ارج قائل باشد.

تازگی و نو بودن گره خوردن حق تعیین سرنوشت مردم بر مقدرات خود با شریعت و دین، نظام جمهوری اسلامی را نیازمند نهادهایی کرد تا بتوانند پیوندی میان دو عنصر «جمهوریت» و «اسلامیت» نظام نوپا باشند. از سوی دیگر از «…………………………….» ه رهبری در پیروزی و تداوم آن، توجه خاصی به تنظیم نهاد رهبری شد.

هرچند رهبری امام خمینی (ره) بدون هیچ شکی برای همگان پذیرفته شده بود اما با این حال تنظیم و نهادینه کردن رهبری در چارچوب حقوقی و حراست از جایگاه آن در دوره‌های بعد موجب پیدایش مجلس خبرگان شد که بعد از گذران سه دوره، وارد چهارمین دوره خود در آینده نزدیک می‌شود. در این مقاله نگاهی کلی به این مجلس خواهیم داشت:

الف) تاریخچه مجلس خبرگان:
گفتیم که ضرورت وجود نهادی برای سر وسامان دادن به نهاد رهبری از«…………………………….» قائل باشد.

بعد از این پیام در ۱۹ آذر ۱۳۶۱ انتخابات دوره اول مجلس خبرگان انجام شد و به تبع آن انتخابات دوره دوم و سوم آن به ترتیب در روز‌های ۱۶ مهر ۱۳۶۹ و اول آبان ۱۳۷۷ برگزار شد و انتخابات دوره چهارم نیز در ۲۴ آذر امسال برگزار می‌شود.

ب) وظایف و اختیارات مجلس خبرگان
۱) انتخاب رهبری:
مهمترین وظایف مجلس خبرگان انتخاب رهبری است که براساس آن طبق اصل ۱۰۷ قانون اساسی: «پس از مرجع عالیقدر تقلید و رهبر کبیر انقلاب جهانی اسلام و بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران حضرت آیت الله العظمی امام خمینی «قدس سره شریف» … تعیین رهبر به عهده خبرگان منتخب مردم است … رهبر منتخب خبرگان ولایت امر و همه مسئولیت‌های ناشی از آن را برعهده خواهد داشت … »

براساس همین اصل، خبرگان در مورد همه فقهای واجد شرایط مذکور در اصل پنجم (۲) و صد و نهم (۳) بررسی و مشورت کرده و هر کدام از آنان را که اعلم به احکام و موضوعات فقهی یا مسائل سیاسی و اجتماعی یا دارای مقبولیت عامه‌«…………………………….» خاصی در صفات مذکور در اصل ۱۰۹ تشخیص دهند، او را به عنوان رهبری انتخاب می‌کنند و اگر همه در شرایط برابر باشند یکی از آنان را به عنوان رهبر انتخاب می‌نمایند.

در راستای اجرای این وظیفه، ماده ۱۷ آیین نامه داخلی مجلس خبرگان مصوب ۱۳۶۲‎/۴‎/۲۷ مقرر کرده است که «به منظور آمادگی خبرگان برای اجرای اصل یکصد و هفتم و شناخت حدود شرایط مذکور در اصل یکصدو نهم قانون اساسی، «…………………………….» به عمل آورد تا مورد استفاده و بررسی خبرگان واقع شود.»

۲) تدوین مقررات مربوطه:
طبق ذیل اصل ۱۰۸ قانون اساسی «هرگونه تغییر و تجدید نظر در این قانون و تصویب سایر مقررات مربوط به وظایف خبرگان در صلاحیت خود آنان است. »

یک نکته در این خصوص آن است که مصوبات مجلس خبرگان بر خلاف قوانین مصوب مجلس شورای اسلامی برای تشخیص مغایرت یا مغایرت نداشتن با موازین شرعی و قانون اساسی به شورای نگهبان نمی‌رود، هرچند تدوین مقررات مجلس خبرگان نباید مخالف با قانون اساسی و مخصوصاً با اصول مهم آن مانند متکی بودن نظام به آرای عمومی باشد.

لذا شورای نگهبان نیز در نظریه تفسیری (۱‎/۷۳۴۶، ۱۳۶۲‎/۵‎/۵)«…………………………….» را می‌نمایند … مصوبات مجلس خبرگان خارج از محدوده این اصل [۱۱۱ قانون اساسی] و اصول دیگر قانون اساسی اعتبار ندارد.»

۳) عضویت در شورای بازنگری قانون اساسی:
مطابق اصل ۱۷۷ قانون اساسی، مقام رهبری پس از مشورت با مجمع تشخیص مصلحت نظام، طی حکمی خطاب به رئیس جمهور موارد اصلاح یا متمم قانون اساسی را به شورای بازنگری قانون اساسی پیشنهاد می‌کند که ۵ نفر از اعضای مجلس خبرگان عضو این شورا می‌باشند.

ج) ویژگیهای نمایندگی مجلس خبرگان
۱) تعداد نمایندگان:
طبق قانون ا
نتخابات مجلس خبرگان که توسط فقهای شورای نگهبان تدوین شده بود، اعضای آن مجلس ۵۸ نفر بودند، ولی در آستانه نخستین انتخابات، فقهای شورای نگهبان در نامه‌ای به حضرت امام خواستار افزایش تعداد نمایندگان شدند که مورد موافقت ایشان قرار گرفت. هم اکنون تعداد نمایندگان آن مجلس ۸۶ نفر می‌باشد.

۲) مدت نمایندگی
طبق ماده ۵ قانون انتخابات مجلس خبرگان مدت هر دوره از مجلس خبرگان ۸ سال است.

۳) تحلیف:
نمایندگان مجلس خبرگان در آغاز نخستین جلسه رسمی و بعد «…………………………….» وظیفه سنگینی که به عهده داریم، یعنی تشخیص و معرفی بهترین فرد برای مقام والای رهبری، خود را در پیشگاه مقدس خداوند در برابر ملت غیور ایران مسئول بدانیم و کوچکترین مسامحه و خیانت را روا نداریم.

 

 

 

د) ساختار و تشکیلات:
مجلس خبرگان دارای ساختار و تشکیلات زیر است:

۱) هیأت رئیسه:
علاوه بر هیأت رئیسه سنی که عهده دار وظایفی چون انجام مراسم تحلیف و اداره جلسه افتتاحیه می‌باشد، هیأت رئیسه دائم با رأی مخفی اعضا و با احراز اکثریت مطلق آرا برگزیده می‌شوند.

هیأت رئیسه شامل یک رئیس، دو نایب رئیس و دو منشی است.

۲) دبیرخانه:
دبیرخانه مجلس خبرگان در شهر مقدس قم قرار دارد و«…………………………….»  مشروح مذاکرات و … از جمله وظایف دبیرخانه است.

۳) کمیسیون‌ها:
مجلس خبرگان در راستای انجام وظایف و مسئولیت‌های خویش دارای کمیسیون‌های ذیل است:

۱-۳) کمیسیون اصل ۱۰۷ و ۱۰۹ قانون اساسی:
این کمیسیون که از ۱۵ نفر تشکیل شده است عهده دار روشن ساختن شرایط و صفات رهبری، مذکور در اصول قانون اساسی و مفاهیم آن و بررسی مصادیق رهبری و تحقیق درباره همه کسانی است که در مظان رهبری هستند.

۲-۳) کمیسیون اصل ۱۰۸ قانون اساسی:
این کمیسیون، آیین نامه داخلی مجلس خبرگان را برای طرح در جلسه عمومی تنظیم می‌کند.

۳-۳) کمیسیون اصل ۱۱۱ قانون اساسی (هیأت تحقیق):
هیأت تحقیق دو وظیفه دارد: نظارت و بررسی عملکرد رهبری و نهادهای زیرنظر ایشان و آماده بودن برای مشاوره با رهبری.

 

۴-۳) کمیسیون بودجه و محاسبات:
تعیین ضوابط بودجه اجلاسیه‌ها و دبیرخانه‌ها از وظایف این کمیسیون است.

۵-۳) کمیسیون فعالتر کردن خبرگان:
در جهت فعالتر کردن سیاست‌ها و برنامه‌های مجلس خبرگان کمیسیون مذکور ایجاد شده است.

۴) اجلاسیه‌ها:
اجلاسیه‌های مجلس خبرگان به طور سالانه (معمولاً دونشست در سال) و به مدت ۲ روز برگزار می‌شود.

رسمیت این جلسات با حضور دوسوم اعضاست. هر چند در مواردی که هیأت رئیسه لازم بداند یا ۱۰ نفر از اعضا به طور کتبی پیشنهاد کنند، اجلاسیه فوق العاده تشکیل می‌شود. (۶)

هـ) انتخابات: (۷)
انتخابات تجلی اراده مردم در تعیین سرنوشت خویش و شیوه پذیرفته شده‌ای برای استقرار و استمرار نظام سیاسی و توزیع قدرت است.

طبق اصل ۶ قانون اساسی «در جمهوری اسلامی ایران، امور کشور به اتکای آرای عمومی اداره می‌شود از راه انتخابات … » و یکی از نهادهای کشور که به صورت انتخابات تشکیل می‌شود، مجلس خبرگان است.

۱) شرایط انتخاب شوندگان:
ماده سوم قانون انتخابات مجلس خبرگان شرایط ذیل را برای داوطلبان «…………………………….» ولی فقیه واجد شرایط رهبری را تشخیص دهد، بینش سیاسی و اجتماعی و آشنایی با مسائل روز، معتقد به نظام جمهوری اسلامی ایران، نداشتن سوابق سوء سیاسی – اجتماعی.

در این خصوص چند نکته قابل ذکر است:

اول: معمم بودن و داشتن لباس روحانیت برای داوطلبان این مجلس شرط نیست.

دوم: زنان نیز در صورت داشتن شرایط لازم می‌توانند کاندیدا شوند که هر دو مورد آن را در انتخابات این دوره شاهد بودیم.

سوم: مراد از فقاهت و اجتهاد، اجتهاد تجزی (توانایی استنباط احکام در برخی ابواب فقهی) است و نه اجتهاد مطلق.

چهارم: برای داوطلبی در این مجلس شرط حداقل و حداکثر سن وجود ندارد که قابل تأمل است.

۲) شرایط انتخاب کنندگان:
تابعیت جمهوری اسلامی ایران، داشتن ۱۵ سال تمام در روز اخذ رأی در دور اول انتخابات، شروط رأی دهندگان است.

۳) تشخیص صلاحیت داوطلبان مجلس خبرگان:
طبق تبصره‌یک ماده ۳ آیین نامه مجلس خبرگان مرجع تشخیص دارا بودن شرایط داوطلبی، فقهای شورای نگهبان هستند.

البته طبق تبصره ۲ همین ماده، کسانی که رهبر معظم انقلاب صریحاً یا ضمناً اجتهاد آنها را تأیید کرده باشد از نظر علمی نیا
ز به تشخیص فقهای شورای نگهبان نخواهند داشت.

۴) مدیریت، مراحل و نظام انتخاباتی:
مدیریت اجرایی انتخابات مجلس خبرگان بر عهده وزارت کشور است. «…………………………….» مدارک داوطلبان به هیأت اجرایی مرکز حوزه انتخابیه توسط فرماندار، اعلام اسامی داوطلبان تأیید شده از سوی شورای نگهبان و … بر عهده وزارت کشور و زیرمجموعه‌های آن از جمله استانداری‌ها و فرمانداری‌ها است.

مدیریت نظارتی بر انتخابات مجلس خبرگان نیز طبق اصل ۹۹ قانون اساسی بر عهده شورای نگهبان است. تشکیل هیأت مرکزی نظارت بر انتخابات که دارای وظیفه نظارت بر کلیه مراحل و جریان‌های انتخاباتی و اقدام‌های مؤثر انتخاباتی وزارت«…………………………….» که بیشترین آرا را کسب کند- هر چند این برتری با یک رأی باشد- به عنوان عضو مجلس خبرگان برگزیده می‌شود.

 

 منابع و مآخذ
وب‌سایت اینترنتی «چهارگوش» به آدرس www.4goush.net

 

۰۰۰۱ ۰۰۰۲ ۰۰۰۳

قسمت‌هایی که با «…………………………….» مشخص شده‌اند از مقاله حذف شده و فقط در نسخه word و Pdf موجود هستند.
لطفا برای دریافت نسخه کامل این مقاله فایل‌های word و pdf را دانلود نمائید.

 

 

 

 

با خرید این محصول فایل word و PDF مربوط به این مقاله را دریافت خواهید کرد.
لینک دانلود بی‌درنگ پس از پرداخت نمایش داده شده و فایل فشرده‌ مربوط به این مقاله آماده دانلود خواهد بود.

تعداد صفحات: 12 صفحه | حجم فایل: کمتر از 1 مگابایت | فونت استفاده شده: B Zar | به همراه صفحه اول و عکس
رمز فایل فشرده: www.4goush.net

 

امکان ارسال دیدگاه وجود ندارد.