مقدمه
میرزا حبیبالله متخلص به قاآنی شیرازی ، فرزند محمّدعلی گلشن از شاعران و قصیدهسرایان بزرگ دربار فتحعلی شاه، محمّدشاه و آغاز پادشاهی ناصرالدینشاه قاجار بود. وی تخلص خود را از اباقاآن پسر شجاعالسلطنه گرفته بود.
قاآنی در ۱۲۲۳ قمری در شیراز و در خانوادهای با ریشه ایل زنگنه کرمانشاه، چشم به جهان گشود. در هفت سالگی یتیم گردید و تحصیلات مقدماتی را در همان شیراز فرا گرفت و در اوایل جوانی عازم مشهد شد تا در آنجا به ادامه تحصیل بپردازد و میدان تازهای برای کسب معاش پیدا کند. پدر قاآنی، گلشن کرمانشاهی است و برادرزادهاش هم آیتالله میرزا محمدتقی شیرازی مشهور به میرزای دوم شیرازی است. پسر قاآنی نیز شاعری با تخلص «سامانی» بوده که در ۱۲۸۵ ق از دنیا رفتهاست.
میرزاحبیبالله شیرازی نام او ولی متخلص به قاآنی بود که در سال 1223 هجری در شیراز به دنیا آمد. گویا حرفه شاعری در خانوادهاش ارثی بوده و به او رسیده است، زیرا پدرش محمدعلی گلشن هم شاعر بود و شهرت داشت ولی زمانی که قاآنی تنها یازده سال داشت پدرش را از دست داد و به فلاکت افتاد. شاعر بخت برگشته ما از همان کودکی خود پدر خودش شد و راه زندگی را پیش گرفت و بیتشویق هیچ احدی به مدرسه رفت و به درس و مشق سرگرم شد. از همان ابتدا سخت پسند بود و پس از چند سالی که در اصفهان به تحصیل ریاضی و معارف پرداخت به شیراز برگشت و به تدریس و شرح دیوان خاقانی و انوری مشغول شد. قاآنی عاشق گشتوگذار بود و حسابی دور ایران گشت و در سی و چند سالگی تصمیم گرفت زندگی مشترک تشکیل دهد ولی در ازدواج اولش یک زن بداخلاق نصیبش شد پس عطایش را به لقایش بخشید و زن دیگری گرفت ولی کلاً بدشانس بود و ازدواج دوم هم از اولی بدتر شد. درنهایت از طریق اعتضادالسلطنه به ناصرالدین شاه و مهدعلیا معرفی شد و به شاعری دربار انتخاب گردید و به تربیت فرزندش پرداخت. اواخر عمر به پریشانگویی و مالیخولیا مبتلا گشت و در چهلوهفت سالگی درگذشت. قاآنی به تقلید از سعدی کتابی به نام پریشان نوشت که حاوی 121 حکایت تعلیمی بود ولی کار را خوب از آب درنیاورد، زیرا کتاب بسیاری حکایت غیراخلاقی داشت و دیوانی دارد که هم در آن شعر خوب و هم شعر بسیار بد گفته و در غزل هم دنبالهرو سعدی است که شکسته نفسی میکند و قبول دارد که سعدی از او برتر است. او بسیار باهوش بود و در فرصتی اندک میتوانست شعر بسازد، همچنین با زبانهای خارجی آشنایی داشته ولی هرکس و ناکس را میستایید و برای دریافت صله شعر میگفت.
قاآنی در ادبیات عرب و فارسی مهارت کافی یافت و به حکمت نیز علاقه سرشاری داشت و میتوان گفت شهرت شاعری او لطمه به شهرت او به عنوان یک حکیم دانشمند زدهاست. در حکمت او را همپایه ملاصدرا و حاج ملاهادی سبزواری و در شرعیات مرتضی انصاری شمردهاند. از این رو فتحعلیشاه او را «مجتهدالشعراء» لقب داد و محمدشاه نیز قاآنی را «حسانالعجم» میخواند، زیرا آنچنان در قصیده سرایی توانایی داشت که مایهی شگفتی خوانندگان بود.
بنفشه رسته از زمین به طرف جویبارها و یا گسسته حور عین ز زلف خویش تارها
ز سنگ اگر ندیدهای چه سان جهد شرارها به برگهای لاله بین میان لالهزارها
قاآنی شاید نخستین شاعر ایرانی است که به زبان فرانسه تسلط داشت. همچنین در ریاضیات، کلام و منطق نیز استادی مسلم بهشمار میرفت، اما برای مضامین اشعارش از آن همه علم و اطلاعات وسیع استفاده کافی نکرد و شعر را وسیلهای برای ارتزاق و تفنن میدانست نه هنر….
قسمتهایی از این مقاله حذف شده و نسخه کامل آن فقط در فایلهای word و Pdf قابل دانلود است.
لطفا برای دریافت نسخه کامل این مقاله فایلهای word و pdf را دانلود نمائید.
با خرید این محصول فایل word و PDF مربوط به این مقاله را دریافت خواهید کرد.
لینک دانلود بیدرنگ پس از پرداخت نمایش داده شده و فایل فشرده مربوط به این مقاله آماده دانلود خواهد بود.
تعداد صفحات: 3 صفحه + صفحه اول | حجم فایل: کمتر از 1 مگابایت | فونت استفاده شده: B Zar به همراه صفحه اول
رمز فایل فشرده: www.4goush.net
