دانلود تحقیق لباس محلی اقوام مختلف ایران

پوشاک بارزترین سمبل فرهنگی، مهمترین و مشخص ترین مظهر قومی و سریع الانتقال نشانه فرهنگی است که به سرعت تحت تاثیر پدیده‌های فرهنگ پذیری در بین جوامع گوناگون انسانی قرار می‌گیرد، حتی عده ای را عقیده بر آن است که استیلای فرهنگی و سلطه پذیری در وهله اول از طریق انتقال پوشاک صورت می‌گیرد و حتی می‌توان با تغییر پوشاک یک جامعه، نوع معیشت و شیوه تولید آنها را نیز دچار دگرگونی نمود و تحولاتی در ساختار زندگی اجتماعی آن جامعه ایجاد کرد ( مثل تغییر پوشاک تحمیلی توسط رضاخان در ایران و کمال آتاتورک در ترکیه ).

گروههای مختلف انسانی که در مناطق مختلف ایران زندگی می‌کنند و هر کدام دارای ویژگی‌های قومی برجسته ای هستند و تحت عوامل گوناگون از جمله اکولوژیکی منطقه قرار دارند تن پوش ویژه ای به تن دارند که در همان نگاه نخست قومیت، حوزه زندگی، زبان و سایر مشخصات فرهنگی و حتی مذهب و اشتغالات اصلی زندگی آنان را در ذهن بیننده تداعی می‌کند. شناخته شده ترین این اقوام عبارتنداز آذربایجانی، بلوچی، بختیاری، ترکمن ها، قراق ها، خراسانی ها، قشقائی ها، کردها، گیلای ها، لرها، مازندرانی‌ها و جنوبی ها.

ضمناً همانطور که گفته شد پوشاک در هر منطقه ای زمینه بسیار مناسبی جهت تاثیر و تاثر فرهنگی به حساب می‌آید. مثلا پوشاک زنان جنوب ایران که به پوشاک « بندری معروف است » متاثر از پوشش ساکنان کشورهای همجوار و شیخ نشین‌های حاشیه خلیج فارس می‌باشد، زیرا مردم ناحیه جنوب ایران از دیر باز تا کنون ارتباطات دریایی با مردم کشورهای همجوار داشته و یا دریانوردانی از ملل مختلف بدلایل گوناگون در این ناحیه مستقر بوده اند، لذا پوشاک زنن و منطقه تا حد زیادی متاثر از نشانه‌های فرهنگی اقوام و ملل همجوار است، حتی نشانه‌هایی از پوشاک زنان هند و پاکستان را نیز در لباس زنان این منطقه می‌توان مشاهده کرد و بازمانده نشانه ای از ابتکار زنان پرتغالی را برای ممانعت از سوخت صورت و نوک بینی در اثر تابش شدید نور آفتاب در پوشش زنان بندری می‌توان ملاحظه کرد. بنابراین پوشاک یکی از نشانه‌های بارز فرهنگی است که همواره در معرض تغییر و تحولات قرار دارد. در شکل گیری و ترکیب پوشاک محلی هر قومی عوامل عمده زیر دخالت دارند:

1- مذهب

2- شرایط و عوامل طبیعی

3- نوع معیشت مسلط و فعالیت‌های جنبی تولید

4-  منزلت اجتماعی

پوشاک بختیاری

ایل بختیاری در ناحیه ای بین اصفهان، خوزشتان، لرستان و فارس زندگی می‌کند. بختیاری‌ها کوچ نشینند و به دامپروری مشغولند. آنان علاوه بر دامپروری مشغولند. آنان علاوه بر دامپروری به کشاورزی نیز می‌پردازند.

پوشاک بانوان بختیاری عبارت است از یک کلاهک، یک عرق چین، روسری ئی به نام مینا، پیراهنی بلند و شلیته ی بلند و چین دار که به آن « تنبان » می‌گویند. آنان روی لباسهای خود « یل » می‌پوشند که نوعی قبا است. زنان بختیاری چادری توری بر سر و گیوه به پا می‌کنند.

پوشاک قشقایی

قشقایی‌ها از ایلات ساکن منطقه فارس هستند. قشقایی‌ها کوچ نشینند. مردانشان به دامپروری و پرورش اسب و زنانشان به قالیبافی اشتغال دارند.

پوشاک بانوان قشقایی عبارت است از کلاهکی شبیه به کلاهک بانوان بختیاری، یک روسری پارچه ای سه گوش و بزرگ توری به رنگهای سفید، زرد، یا کرم که قسمت جلوی آن را به شکل نیم دایره در می‌آورند، دستمالی به نام کلاغی که آن را دور سر و پیشانی می‌پیچند و با آن روسری را محکم می‌کنند، پیراهنی بلند که در دو طرف چاک دارد، « ارخالق » قشقایی که نوعی قباست و از پارچه‌های مخمل یا زری دوخته می‌شود و لبه آن نواردوزی می‌گردد، شلیته‌هایی پرچین و گلدار که به آنها تنبان می‌گویند و چند تا از آنها را روی هم می‌پوشند. تنبان رویی توری است و در حاشیه آن نوار مشکی پرچینی دوخته می‌شود. زنان قشقایی گیوه به پا می‌کنند.

پوشاک بلوچی

بلوچ‌ها از دیرباز در شرق ایران، در جوار کشور پاکستان، سکونت داشته اند. آنان کشاورزی و دامداری می‌کنند و اکثراً چادرنشین اند. عده ای از ایشان نیز که در کناره دریای عمان سکونت دارند به ماهیگیری می‌پردازند.

پوشاک بانوان بلوچی عبارت است از سربندی از پارچه معمولی یا مخمل، پیراهنی که اغلب از پارچه تیره تهیه می‌شود و جلوی سینه و جلوی دامن و سردست آن سوزن دوزی می‌گردد. شلواری که دمپای آن تنگ می‌باشد و معمولاً حاشیه آن سوزن دوزی و نوار دوزی شده است. قبای سوزن دوزی شده ( در قدیم این قبا را با دقت و حوصله زیادی سوزن دوزی می‌کردند ولی امروزه از مقدار سوزن دوزی آن کاسته شده است. ) چادری که معمولاً از تور مشکی تهیه می‌شود، نوعی کفش محلی.

پوشاک گیلانی

کناره دریای خزر ناحیه ای است سر سبز و حاصلخیز که بیشتر مردم آنان به کشاورزی و دامپروری و صید ماهی می‌پردازند. زنان در این ناحیه نقش مهمی در کشت و زرع به عهده دارند. برنج، چای، پنبه، گندم و مرکبات از محصولات مهم این ناحیه سرسبز است. از میان لباسهای روستایی کناره دریای خزر پوشاک مازندرانی و گیلگی قاسم آبادی را انتخاب کرده ایم.

پوشاک مازندرانی عبارت است از یک لچک که پارچه ای سه گوش و سفید است، یک چارقد چهارگوش سفید که معمولاً آن را دولا می‌کنند و بر سر می‌نهند، پیراهنی که قد آن از زانو کوتاهتر است و در دو طرف چاک دارد، یک جلیقه، شلیته ای کوتاه که گلدار و پرچین است، شلوار مشکی و بلند، جوراب پشمی، و نوعی کفش محلی به نام « چوموش » که از چرم خام یک تکه قرمز تهیه می‌شود.

پوشاک گیلکی قاسم آبادی عبارت است از یک لچک مشکی که آن را به شکل خاصی دور سر می‌پیچند، چارقدی سفید، پیراهنی تا نیمه اندام که جلوی سینه آن چین دار و نواردوزی شده است، جلیقه یا یل یا کت ( امروزه جلیقه بیشتر از یل یا کت مرسوم است. )، تنبان (شلیته) بلند و چین داری که روی آن نوارهایی با رنگهای مختلف همراه با نوار مشکی می‌دوزند، و کفش محلی « چوموش ».

پوشاک ترکمنی

ترکمن‌های ایران در شرق مازندران، در دشت ترکمن صحرا، سکونت دارند. آنان به دامداری، کشاورزی، پرورش اسب، بافتن قالیچه، و تولید ابریشم اشتغال دارند.

پوشاک بانوان ترکمنی عبارت است از کلاهکی بزرگ و استوانه ای شکل، پیراهن بلند و ساده ای که اغلب به رنگ زرشکی، بنفش، و قرمز است، شلواری که دمپای آن تنگ و از پارچه ای مرغوب است و میانساق آن گشاد و از کرباس سفید است، قبایی بلند از جنس ابریشم که روی یقه، مچ، و حاشیه‌های دیگر آن را سوزن دوزی می‌کنند، روسری و چارقدی به اندازه یک چادر که لبه‌های آن ریش دار است، جوراب پشمی، و کفشی از چرم خام.

10- پوشاک خراسانی

این لباس را بانوان شرق خراسان می‌پوشند. شرق خراسان منطقه وسیعی در نوار مرزی است که از شمال سیستان تا تربت جام امتداد دارد.

مردم این ناحیه بیشتر به کشاورزی و دامپروری اشتغال دارند. انواع غلع، علوفه، میوه، و سبزی در شرق خراسان پرورش داده می‌شود. انگور، خربزه، هلو، و گلابی خراسان معروف است.

پوشاک بانوان شرق خراسان عبارت است از چارقدی بزرگ و سفید که با یک دستمال کلاغی به دور سر محکم می‌شود، پیراهنی که معمولاً به رنگ قرمز ساده است، شلوار گشاد و پرچینی که پهنای پارچه کمر آن به شش متر می‌رسد و معمولاً سفید یا قرمز است، جلیقه ای از مخمل، و نوعی نعلین که در بیرجند دوخته می‌شود.