دانلود تحقیق درباره کاشیکاری (11 صفحه)
کاشی کاری
کاشیکاری یکی از روشهای دلپذیر تزئین معماری در تمام سرزمینهای اسلامی است. تحول و توسعه کاشیها از عناصر خارجی کوچک رنگی در نماهای آجری آغاز و به پوشش کامل بنا در آثار تاریخی قرون هشتم و نهم هجری انجامید. در سرزمینهای غرب جهان اسلام که بناها اساسا سنگی بود، کاشیهای درخشان رنگارنگ بر روی دیوارهای سنگی خاکستری ساختمانهای قرن دهم و یازدهم ترکیه، تأثیری کاملا متفاوت اما همگون و پر احساس ایجاد میکردند.
جز مهم کاشی، لعاب است. لعاب سطحی شیشه مانند است که دو عملکرد دارد: تزیینی و کاربردی. کاشیهای لعاب دار نه تنها باعث غنای سطح معماری مزین به کاشی میشوند بلکه به عنوان عایق دیوارهای ساختمان در برابر رطوبت و آب، عمل میکنند.
تا دو قرن پس از ظهور اسلام در منطقه بین النهرین شاهدی بر رواج صنعت کاشیکاری نداریم و تنها در این زمان یعنی اواسط قرن سوم هجری، هنر کاشیکاری احیا شده و رونقی مجدد یافت. در حفاریهای شهر سامرا، پایتخت عباسیان، بین سالهای 836 تا 883 میلادی بخشی از یک کاشی چهارگوش چندرنگ لعابدار که طرحی از یک پرنده را در بر داشته به دست آمده است. از جمله کاشی هایی که توسط سفالگران شهر سامرا تولید و به کشور تونس صادر میشد، میتوان به تعداد صد و پنجاه کاشی چهارگوش چند رنگ و لعابدار اشاره کرد که هنوز در اطراف بالاترین قسمت محراب مسجد جامع قیروان قابل مشاهدهاند. احتمالا بغداد، بصره و کوفه مراکز تولید محصولات سفالی در دوران عباسی بودهاند. صنعت سفالگری عراق در دهه پایانی قرن سوم هجری رو به افول گذاشت و تقلید از تولیدات وابسته به پایتخت در بخشهای زیادی از امپراتوری اسلامی مانند راقه در سوریه شمالی و نیشابور در شرق ایران ادامه یافت. در همین دوران، یک مرکز مهم ساخت کاشیهای لعابی در زمان خلفای فاطمی در فسطاط مصر تأسیس گردید.
نخستین نشانههای کاشیکاری بر سطوح معماری، به حدود سال 450 ه.ق باز میگردد که نمونهای از آن بر مناره مسجد جامع دمشق به چشم میخورد. سطح این مناره با تزئینات هندسی و استفاده از تکنیک آجرکاری پوشش یافته، ولی محدوده کتیبهای آن با استفاده از کاشیهای فیروزهای لعابدار تزئین گردیده است.
شبستان گنبد دار مسجد جامع قزوین (509 ه.ق) شامل حاشیهای تزئینی از کاشیهای فیروزهای رنگ کوچک میباشد و از نخستین موارد شناخته شدهای است که استفاده از کاشی در تزئینات داخلی بنا را در ایران اسلامی به نمایش میگذارد. در قرن ششم هجری، کاشیهایی یا لعابهای فیروزهای و لاجوردی با محبوبیتی روزافزون رو به رو گردیده و به صورت گسترده در کنار آجرهای بدون لعاب به کار گرفته شدند.
تا اوایل قرن هفتم هجری، ماده مورد استفاده برای ساخت کاشیها گل بود اما در قرن ششم هجری، یک ماده دست ساز که به عنوان خمیر سنگ یا خمیر چینی مشهور است، معمول گردید و در مصر و سوریه و ایران مورد استفاده قرار گرفت.
در دوره حکومت سلجوقیان و در دورهای پیش از آغاز قرن هفتم هجری، تولید کاشی توسعه خیره کنندهای یافت. مرکز اصلی تولید، شهر کاشان بود. تعداد بسیار زیادی از گونههای مختلف کاشی چه از نظر فرم و چه از نظر تکنیک ساخت، در این شهر تولید میشد. اشکالی همچون ستارههای هشت گوش و شش گوش، چلیپا وشش ضلعی برای شکیل نمودن ازارههای درون ساختمانها با یکدیگر ترکیب میشدند. از کاشیهای لوحه مانند در فرمهای مربع یا مستطیل شکل و به صورت حاشیه و کتیبه در قسمت بالایی قاب ازارهها استفاده میشد. قالبریزی برخی از کاشیها به صورت برجسته انجام میشد در حالی که برخی دیگر مسطح بوده و تنها با رنگ تزئین میشدند. در این دوران از سه تکنیک لعاب تک رنگ، رنگ آمیزی مینائی بر روی لعاب و رنگ آمیزی زرین فام بر روی لعاب استفاده میشد.
تکنیک استفاده از لعاب تک رنگ، ادامه کاربرد سنتهای پیشین بود اما در دوران حکومت سلجوقیان، بر گستره لعابهای رنگ شده، رنگهای کرم، آبی فیروزهای و آبی لاجوردی-کبالتی- نیز افزوده گشت.
ابوالقاسم عبد الله بن محمد بن علی بن ابی طاهر، مورخ دربار ایلخانیان و یکی از نوادگان خانواده مشهور سفالگر اهل کاشان به نام ابوطاهر، توضیحاتی را در خصوص برخی روشهای تولید کاشی، نگاشته است. وی واژه هفت رنگ را به تکنیک رنگ آمیزی با مینا بر روی لعاب اطلاق کرد. این تکنیک در دوره بسیار کوتاهی بین اواسط قرن ششم تا اوایل قرن هفتم هجری از رواجی بسیار چسمگیر برخوردار بود.
کاشیهای هشت پر ستارهای و چلیپا – قرن هفتم هجری – امامزاده جعفر دامغان
لعاب زرین فام که ابوالقاسم آن را دو آتشه میخواند، رایج ترین و معروف ترین تکنیک در تزئینات کاشی بود. این تکنیک ابتدا در قرن دوم هجری در مصر برای تزیین شیشه مورد استفاده قرار میگرفت. مراحل کار به این شرح بوده که پس از به کار گیری لعاب سفید بر روی بدنه کاشی و پخت آن، کاشی با رنگدانههای حاوی مس و نقره رنگ آمیزی میشده و مجددا در کوره حرارت میدیده و در نهایت به صورت شیء درخشان فلزگونهای در میآمده است. با توجه به مطالعات پیکره شناسی که بر روی نخستین کاشیهای معروف به زرین فام انجام گرفته و نیز از آنجایی که در این نوع از کاشیها بیشتر طرحهای پیکرهای استفاده میشده تا الگوهای گیاهی، میتوان گفت این نوع از کاشیها به ساختمانهای غیر مذهبی تعلق داشتهاند.
قسمتهایی از این مقاله حذف شده و نسخه کامل آن فقط در فایلهای word و Pdf قابل دانلود است.
لطفا برای دریافت نسخه کامل این مقاله فایلهای word و pdf را دانلود نمائید.
با خرید این محصول فایل word و PDF مربوط به این مقاله را دریافت خواهید کرد.
لینک دانلود بیدرنگ پس از پرداخت نمایش داده شده و فایل فشرده مربوط به این مقاله آماده دانلود خواهد بود.
تعداد صفحات: 11 صفحه | حجم فایل: کمتر از 1 مگابایت | فونت استفاده شده: B Zar | به همراه صفحه اول
رمز فایل فشرده: www.4goush.net