جهانی شدن
شما هر روز با واژه‌ی جهانی شدن (globalization) از طریق اخبار، خواندن روزنامه«…………………………….» بطور اتفاقی مواجه میشوید که بنظر میرسد در هر مورد از معنای متفاوتی برخوردار است. پس جهانی شدن چیست؟
جهانی شدن در سطوح بالای اقتصادی و سیاسی، فرآیند خصوصی سازی بازارها، «…………………………….» بشر و محیط زیست، موضوعی برای بحث آزاد در بین سازمان‌های بینالمللی، مؤسسات دولتی و دانشگاهی دنیا گشته است.
در سطح تجاری و بازرگانی، زمانی از جهانی شدن سخن به میان میآوریم که شرکت‌ها تصمیم میگیرند در پدید آمدن و شکل گرفتن اقتصاد جهانی شرکت نمایند و موقعیت خودشان را در بازارهای خارجی تثبیت کنند. آنها ابتدا محصولات و «…………………………….» یک وب سایت اشتراکی چند زبانه درمراکزتجاریبینالمللیحضورمییابند.
گزارش تحقیقی تحت عنوان فوق حاکی از آن دارد که جهانی شدن در کاهش فقر بسیاری از کشورهای در حال توسعه نقش به سزایی داشته است، اما برای کمک به بهبود زندگی مردم در عقب مانده ترین کشورها باید آماده‌تر و مجهز«…………………………….» خصوصاً به دنبال حادثه یازده سپتامبر و کاهش فعالیت‌های اقتصاد جهانی از اهمیت بیشتری برخوردار گشته است.
این تحقیق نشان می‌دهد که در طول دو دهه منتهی به دهه ۱۹۹۰، ۲۴ کشور در حال توسعه‌ای که روند الحاق خود به اقتصاد جهانی را شدت بخشیده اند، به رشد درآمدی بالاتر، متوسط عمر طولانی تر و تحصیلات بهتر دست یافته‌اند. «…………………………….» هندوستان، مجارستان و مکزیک سیاستهای داخلی اتخاذ نموده‌اند که امکان استفاده از بازارهای جهانی را برای مردم فراهم آورده است و به این ترتیب موجب افزایش ناگهانی سهم تجارت در تولید ناخالص داخلی آنان شده است. مردم این کشورها شاهد افزایش دستمزدها و کاهش تعداد افراد فقیر بوده‌اند.
پیوستن همه کشورها به اقتصاد جهانی با موفقیت همراه نبوده است. بر اساس این گزارش دو میلیارد نفر از مردم خصوصاً در مناطق حاشیه‌ای صحرای آفریقا، خاورمیانه و اتحاد جماهیر شوروی سابق در کشورهای عقب مانده زندگی می‌کنند. «…………………………….» و بطورکلی می‌توان گفت این کشورها دچار رکود اقتصادی و افزایش فقر می‌باشند. میزان تحصیلات در آنان از یک رشد کند تری نسبت به کشورهای جهانی شده برخوردار بوده است.
در این تحقیق به منظور کمک به بهرهبری مطلوب تر از مزایای جهانی شدن توسط کشورهای در حال توسعه یک طرح ۷ مادهای پیشنهاد شده است. این طرح کشورهای فقیر را به بهبود شرایط سرمایه گذاری خود و قرار دادن جایگاهی بهتر «…………………………….» و از کشورهای ثروتمند تقاضا می‌کند تا بازارهای خود را به روی محصولات صادراتی کشورهای در حال توسعه بگشایند و سوبسیدهای سنگین کشاورزی را که موجب تضعیف صادرات کشورهای فقیر می‌گردد، کاهش دهند.
مراحل طرح هفت مادهای یاد شده به شرح ذیل می‌باشد:
نشست مذاکرات تجاری در راستای توسعه
کشورهای در حال توسعه به پیشرفت‌های چشمگیری دست خواهند یافت، اگر ممالک ثروتمند برنامه توسعه سازمان تجارت جهانی در دوحه را مد نظر قرار دهند و با از میان برداشتن موانع تجاری‌شان موافقت کنند. در حال حاضر کارگران کم درآمد کشورهای در حال توسعه همچون کارگران کشورهای ثروتمند باید به تعرفه هایی دو برابر تن در دهند که این امر مستلزم تغییر است. کشورهای ثروتمند همچنین «…………………………….» که کشورهای ثروتمند صرف کمک به توسعه می‌نمایند. این سوبسیدها نه تنها به مردم فقیر کشورهای در حال توسعه لطمه وارد می‌سازد بلکه موجب افزایش نرخ مالیات و قیمت‌ها در کشورهای ثروتمند می‌گردد. کشورهای در حال توسعه به علت دستیابی بهتر به بازارهای یکدیگر بهره خواهند برد. لازم به ذکر است که موانع موجود در میان بازارهای این کشورها بیشتر از موانعی است که آنان در کشورهای ثروتمند با آن مواجهند.
بهبود شرایط سرمایه گذاری در کشورهای در حال توسعه
تشویق به سرمایه گذاری و ایجاد اشتغال مستلزم کنترل اقتصادی مطلوب است که خود به اقداماتی همچون مبارزه با رشوه خواری و فساد، عملکرد بهتر دستگاههای اداری و نظارت مطلوب تر و حمایت از حقوق مالکیت شخصی می‌انجامد. «…………………………….» هستند، از اهمیت زیادی برخوردار است.
پیشرفت در عرضه خدمات آموزشی و بهداشتی
کشورهای در حال توسعه که حداکثر استفاده را از الحاق به اقتصاد جهانی برده اند، به پیشرفت‌های قابل ملاحظه‌ای در زمینه آموزش ابتدایی و کاهش مرگ و میر نوزادان دست یافته‌اند. این امر بیانگر آن است که بسیاری از کشورها در زمینه خدمات بهداشتی و آموزشی سرمایه گذاری کرده‌اند تا امکان استفاده از این رشد و توسعه را برای مردم فقیر فراهم آورند.
تأمین بیمه اجتماعی در یک بازار کار بی‌ثبات
طرح بیمه اجتماعی با توجه به نیازهای یک اقتصاد بی‌ثبات به کارگران «…………………………….» و امکان بهره بری از فرصت‌های جدید را برای آنان فراهم می‌آورد.
افزایش کمک‌های خارجی از سوی کشورهای ثروتمند
شواهد حاکی از آن است که سرمایه گذاران بخش خصوصی زمانی که در شرایط سرمایه گذاری کشورهای کم درآمد بهبود حاصل می‌گردد، می‌توانند دیرتر واکنش نشان بدهند و دقیقاً در این مرحله است که کمک‌های گسترده و «…………………………….» مانده باشد. کمک‌های خارجی تا ۲۲/۰ درصد تولید ناخالص داخلی کشورهای اهداء کننده تنزل یافته است، یعنی کمترین حد خود از زمانی که برای اولین بار در سال ۱۹۴۷ با طرح مارشال نهادینه شد.
کمک به تسهیل بدهی برای کشورهای اصلاح طلب
کاهش بدهی کشورهای عقب مانده خصوصاً در آفریقا امکان مشارکت بیشتر در روند جهانی شدن و مزایایی که در بردارد را برای آنان فراهم می‌سازد. کاهش بدهی خصوصاً برای کشورهایی که وضعیت خدمات اجتماعی و شرایط سرمایه«…………………………….» ست، بطوری که کمک‌های اختصاص داده شده به آنها بالغ بر ۳۶ میلیارد دلار می‌گردد. البته به این مسئله باید توجه داشت که کاهش بدهی‌ها نباید از محل کمک‌های خارجی تأمین گردد، چرا که این عامل به راحتی باعث از بین رفتن منابع کمکی می‌گردد. (هزینه کاهش بدهی‌ها باید از محلی غیر از کمک‌های خارجی تأمین گردد).
پرداختن به مسئله گازهای گلخانه‌ای
میان دانشمندان یک اتفاق نظر کلی در رابطه با این موضوع وجود دارد که: فعالیت بشری به گرم شدن نابود کننده و ویرانگر جهان منجر شده است و این تغییرات اقلیمی خصوصاً برای کشورهای فقیر و مردم آن لطمات سنگینی در بر خواهد داشت. این گزارش مصرانه خواستار همکاری‌های بین المللی مؤثرتر به منظور حل و فصل این مشکلات می‌باشد.
جهانی شدن چیست؟
عصر جدید جایگزین عصر جنگ سرد و عصر فضا می‌گردد.
مردم سراسر دنیا نسبت به گذشته از ارتباط بیشتری با یکدیگر برخوردارند. اطلاعات و پول با سرعتی بیشتر از قبل در جریان هستند. کالا و خدماتی که در یک بخش از دنیا تولید و عرضه می‌گردد «…………………………….» دسترسی است. سفرهای بینالمللی بیشتر و متداولتر شده است.
ارتباطات بینالمللی عادی و پیش پا افتاده شده است به این پدیده عنوان جهانی شدن داده شده است. عصر جهانی شدن اصطلاحی است که برای توصیف دوران فعلی در نظر گرفته شده است.
اصطلاحات عصر جنگ سرد و عصر فضا برای توصیف دورههای خاصی از تاریخ مورد استفاده قرار میگیرند و جهانی شدن برای توصیف جو فرهنگی، اقتصادی و سیاسی حاکم بر دوره فعلی بکار میرود.
بعضی از مردم در وهله اول تصور می‌کنند جهانی شدن مترادف تجارت جهانی است در حالیکه فراتر از آن است و جهانی شدن به شرکتهای تجاری این امکان را می‌دهد که طوری فعالیت نمایند که گویی مرزهای بینالمللی وجود ندارند. «…………………………….» جهانی فعالیت نمایند.
تاریخچه
با اولین امپراتوریهایی که به وجود آمدند، بحث جهانگرایی نیز مطرح شد. در امپراتوری رم، چین ایران و مصر جهانی شدن مطرح بود که البته وجه غالب آن سیاسی و فتح سرزمین بود.
مفهوم جهانی شدن محصول رشد نظام سرمایهداری است که از قرن ۱۶ و ۱۷ میلادی تجلی پیدا می‌کند. در این وضعیت، علاوه بر فتح سرزمینی، بعد اقتصادی نیز به آن افزوده شد؛ یعنی به دنبال تولید انبوه در نظام سرمایهداری، نیاز به بازارهای فروش بوجود میآمد که آن هم نیازمند دولتی بود که به لحاظ اقتصادی این جهان گشایی را فراهم آورد.
در این مرحله علاوه بر وجه سیاسی، وجه اقتصادی هم به آن افزوده میشود. فتح سرزمینی مانند دوره قبل یک اصل نبود.
جهانی شدن در مفهوم پست مدرن آن، محصول یکی دو دهه اخیر است. این بار جهانی شدن وجوه مختلفی دارد و تا زوایای زندگی انسان‌ها هم رسوخ پیدا می‌کند و اقتصاد، سیاست، اجتماع، فرهنگ و حتی زندگی خصوصی افراد را نیز د
ربرمیگیرد.
اینکه بحث از مک دونالدی شدن می‌کنند، یعنی همین، یعنی در شیوه غذا و مصرف مردم جهان نیز تأثیر گذار است.
بطور کلی ویژگیهای جهانی شدن در مفهوم متأخر آن، یکی همین چند«…………………………….» به استقبال این جهانی شدن میرود.
ویژگی سوم، سرعت، شتاب و فراگیری است. اگر در مرحله اول، کشور جهانی گستر بوسیله نظامیان، خود را در مدت زمان زیادی گسترش میداد، در مفهوم جدید این گونه نیست.
با امکانات ارتباطی جدید، می‌توان روح و قلب مخاطبان را در دقایق کوتاهی فتح کرد.
ویژگی چهارم، جهانگرایی پست مدرنیستی است که برخلاف گذشته، متأسفانه در مفهوم کلان، الگوهای رقیب نداریم؛ اما به لحاظ تئوریک هم بسته به اینکه ما کدام مفهوم آن را در نظر گیریم، آغاز طرح مسأله جهانی شدن متفاوت است.
اگر مفهوم کهن را در نظر بگیریم، باید به آن دوران رجوع کنیم، بحث «…………………………….» شوروی و جنگ کشورهای موتلف علیه عراق، این مفهوم اهمیت بیشتری یافت.
در دههی ۱۹۷۰ “مارشال مک لوهان » کانادایی نظریه دهکده جهانی را مطرح کرد و حالا در قرن بیست و یکم، بحث جهانی شدن بحث فراگیری روشنفکری حتی در کشو خودمان نیز هست. (۱)
گات و سازمان تجارت جهانی
امروز جهانی شدن در ایران بواسطه برداشتهای تئوریک بیشتر از «…………………………….» جنگ تا حد گستردهای دچار رکود اقتصادی شده بودند، تصمیم گرفتند تا موانع را از سر راه تجارت بینالمللی بردارند. به همین منظور صندوق بینالمللی پول و بانک جهانی تاسیس شدند.
موافقت نامه عمومی تعرفه و تجارت (گات) در سال ۱۹۴۷، بمنظور رفع موانع در دادو ستد جهانی شکل گرفت؛ که پنج اصل اساسی را شامل میشد.
اصول پنج گانه «گات» در حقیقت از همه کشورها درخواست میکرد تا روابط دوستانهای با یکدیگر داشته باشند و موانع تجاری غیر تعرفهای را حذف کنند، بسوی یک نظام بازرگانی چند جانبه روی آورند و فقط تعرفه‌ها را برای تجارت بینالمللی به کار گیرند.
این موافقت نامه همچنین کشورها را ملزم میکرد تا از اجرای تحریم سایر کشورها دوری گزیده و اختلافات خود را از طریق دوستانه حل و فصل کنند.
در پیش گرفتن سیاستهای فوق سبب رشد اقتصادی کشورهای مورد بحث شد و درآمدهای آنها را بیش از پنج برابر افزایش داد. اقدامی که در مجموع افزایش تحارت جهانی به میزان ۱۲ تا ۱۳ درصد و صادرات کالاهای صنعتی تا ۲۳ درصد را همراه آورد.
در طول دهه ۱۹۸۰، ایالات متحد آمریکا، اروپا و ژاپن موافت کردند تا دوره جدیدی از گفتگوها را در این زمینه شروع کنند که این گفتگوها در سال ۱۹۸۶ در کشور اروگوئه شروع شد. این فرآیند امروز بنام گفتگوهای دوراروگوئه شهرت خاصی دارد.
گفتگوهای دور ارروگوئه نه سال بطول انجامید و منجر به تشکیل «…………………………….» جهانی “WTO” در سال ۱۹۹۵ شد.
از همین رو در سال ۱۹۹۵، نه فقط کالاهای صنعتی، بلکه تولیدات کشاورزی، منسوجات و الیاف نیز تحت پوشش قوانین تجارت بینالمللی قرار گرفتند.
در همین سال بود که جهانی شدن جنبه فرهنگی نیز پیدا کرد و حوزه فرهنگ و هنرها را شامل شد.
جامعه بینالمللی همچنین موافقت کرد تا آئین نامه‌های ویژهای را «…………………………….» از قبیل بانک داری، بیمه، سرمایهگذاری و گردشگری تدوین کند.
بطور خلاصه، همه کشورها توافق کردند تا در چارچوب «سازمان تجارت جهانی»، دربهای خود را روی یکدیگر بگشایند. موانع غیر تعرفهای را دور بریزند و میانگین نرخ تعرفه‌ها را نیز از ۸/۵ درصد به ۶/۳ درصد کاهش دهند، ضمن آنکه ۴۳ درصد تجارت جهانی را از برقراری انواع تعرفه‌ها معاف کنند.
به این ترتیب هر کشوری که بخواهد عضو,WTO شود، یک دوره انتقالی و«…………………………….» را کاملاً با آئین نامه‌های آن سازمان تطبیق دهد.
این امور وظیفهای مشکل و در برخی اوقات غیر ممکن برای فرهنگهای سنتی و دولتهای غیر محبوب به شمار میرود.
به عبارتی دیگر، آنچه گفته شد به این معنی است که هر چه یک دولت، در سطح محلی و ملی از مدیریت بهتری برخوردار باشد، شانس بیشتری برای الحاق به موافقت نامه‌های جهانی تجارت دارد.
کشورهای تازه صنعتی شده نظیر کشورهای جنوب شرقی، آسیا، ترکیه و شیلی هم اکنون نظام تجارت خود را با تغییرات جهانی وفق دادهاند.
سایر کشورها نظیر هندوستان، پاکستان، مصر، آرژانتین و برزیل در حال گذر از مرحله مشابهی هستند. هر چند وضعیت برخی از کشورها در هالهای از ابهام قرار دارد.
برای کشورهایی که خود را با این تغییرات تطبیق دادند، اثرات آن
مثبت بوده است.
جهانی شدن به آنها کمک کرد تا تکنولوژی و سرمایه کشورهای«…………………………….» میدهند.
مالزی موفق شده است موقعیتهای شغلی برای مردم کشورش را به چند برابر برساند و درآمد سرانه را تا ۱۰ برابر بالا ببرد.
زمانیکه یک کشور به نظام تجارت جهانی ملحق میشود، در «…………………………….» دولتی کوچک شده و در نتیجه شماری از کارخانه‌ها تعطیل و مسأله بیکاری بواسطه اخراج شمار زیادی از کارکنان رو به وخامت میرود. (۲)
سه دیدگاه
همه دیدگاههایی را که درباره جهانی شدن وجود دارد، می‌توان در سه دیدگاه کلی دستهبندی کرد:
۱-پژوهشگرانی که جهانی شدن را مخاطرهای هولناک برای آینده جامعه بشری ارزیابی می‌کنند. این گروه نتیجه جهانی شدن را غربی شدن. تحمیل الگوهای رفتاری آمریکا، یکسانی فرهنگی، از بین رفتن ممیزههای فرهنگی، فتح گسترده جوامع گوناگون به وسیله یک فرهنگ خاصی میدانند.
اینها عقیده دارند جهانی شدن موجب نشر شکافهای اجتماعی میشود. «…………………………….» پیدا خواهد کرد و این فقر به بهای افزایش امکانات، فرصتها و غنیتر شدن سلطه کشورهای مرکزی است.
در واقع اینها بحث جهانی شدن را در قالب رابطه «مرکز پیرامون» میبینند و این رابطه ظالم و مظلوم است. دارها (کشورها و افراد) در این فرایند داراتر و ندارها، ندارتر می‌شوند. به زغم اینها، در جهانی شدن توسعه و رشد نامتوازنی بین مرکز و پ«…………………………….» هر چه جلوتر برویم، نامتوازن تر خواهد شد.
۲-دیدگاه دوم، نتیجه این روند را به مثابه یک مدینه فاضله تلقی می‌کند که در سایه آن همگرایی، بهرهمندی اقتصادی، خلاصی از نظام‌های غیر دموکراتیک و جامعه مدنی بینالمللی و دمکراسی جهانی ایجاد میشود.
۳-دیدگاه سوم متعلق به کسانی است که هم امکانات و هم آسیب‌های جهانی شدن را میبینند. (۳)
سازمان ملل متحد و جهانی شدن
به موضع جهانی شدن در سازمان ملل متحد، بصورت خاصی توجه میشود. از یک سو این توجه بیشتر تا آنجا که به ارگانها و بحث‌های رسمی میشود. از منظر اقتصادی است. گر چه ابعاد دیگر آن در نشریات ارگانهایی نظیر یونسکو نیز ممکن است «…………………………….» موضوع، فراهم می‌کنند.
بعنوان مثال، در نشست هزاره که در سپتامبر گذشته برگزار شد، نمایندگان شانزده کشور جهان در سخنرانیهای خود به جهانی شدن اشاره داشتند.
کشورهای یاد شده عبارت بودند از:آنتیگوئه و باربودا، فرانسه، گوآتمالا، گویان، اندونزی، جامائیکا، هلند، نیکاراگوئه، نیجریه، پاکستان، لهستان، پرتغال، سنت لومیا، آفریقای جنوبی، تایلند، اوگاندا، همچنین مجمعی بعنوان مجمع جهانی دولت «…………………………….» موضوع تشکیل داد. در نشست یادشده، چهرههای برجستهای از قبیل میخائیل گورباچف، THABO MBEKI رئیس جمهوری آفریقای جنوبی، یوشیره ناکازونه نخست وزیر اسبق ژاپن، جهان سادات همسر انورسادات، ژان برتراند آریستید، رئیس جمهور سابق (و آینده) هائیتی (۴)، DESMOND TUTU برنده جایزه نوبل، GEORGE SOROS رئیس اتحادیه کارگری AFL-CLO در مورد ابعاد گوناگون جهانی شدن سخنرانی کردند:
در همین راستا، در اواخر سپتامبر نشست مشابه دیگری در پراگ تشکیل شد. (۵)
جهانی شدن، مجموعه‌ای پیچیده از جریان هایی است که به وسیلهی مخلوطی از تأثیرات سیاسی و اقتصادی هدایت می‌شوند. جهانی شدن زندگی را به ویژه در کشورهای پیشرفته دگرگون ساخته، هم زمان نیروها و نظام‌های فراملیتی «…………………………….» که ما در آنها زندگی می‌کنیم و نمی‌تواند با افزایش نوعی استفلال فردی نوین که در کانون بحث‌های سوسیال دموکراسی واقع شده، بی‌ارتباط باشد.
منابع
۱-گفتگو با دکتر مجتبی مقصودی، «جهانی شدن، یکپارچه سازی و یکسان سازی»، روزنامه آفتاب یزد، شماره ۲۴۶، ۱۲/۹/۷۹٫ ص ۶
۲-GLOBALIZATION, PROS AND CONS, AN INTERVIEW WITH PROFESSOR ALI RASHIDI, IRAN DAILY, NO. 1015-NOV 29. 2000/P. 3
3-گفتگو با دکتر مجتبی مقصودی، همان منبع
۴- وب‌سایت اینترنتی «چهارگوش» به آدرس www.4goush.net
5-آریستید بار دیگر در راس قدرت هائیتی قرار گرفت، «روزنامه کاروکارگر، شماره ۲۹۰۷، ۱۴/۹/۷۹، ص ۸
۶-NGLS ROUND – UP, NO. 69/SEPT. 2000/PP. 7-117
قسمت‌هایی که با «…………………………….» مشخص شده‌اند از مقاله حذف شده و فقط در نسخه word و Pdf موجود هستند.
لطفا برای دریافت نسخه کامل این مقاله فایل‌های word و pdf را دانلود نمائید.
با خرید این محصول فایل word و PDF مربوط به این مقاله را دریافت خواهید کرد.
لینک دانلود بی‌درنگ پس از پرداخت نمایش داده شده و فایل فشرده مربوط به این مقاله آماده دانلود خواهد بود.
تعداد صفحات: 11 صفحه | حجم فایل: کمتر از 1 مگابایت | فونت استفاده شده: B Zar | به همراه صفحه اول و عکس
رمز فایل فشرده: www.4goush.net
