تاریخچه تمدن ایران
حدود هفت هزار سال پیش، تمدنهایی در جلگههای مرکزی ایران در حال شکل گرفتن بود. در مورد این تمدنها اطلاعات زیادی در دست نیست. باستان شناسان توانستهاند آثار شگفت انگیزی از این تمدنها را در تپههای باستانی سیلک (نزدیک کاشان)، مارلیک (جنوب گیلان) و حسنلو (جنوب دریاچه ارومیه) و همچنین شهر سوخته در استان سیستان و بلوچستان بیابند.
اخیراً زیگورات (معبد) عظیمی بهمراه اشیایی سنگی در نزدیکی جیرفت در استان «…………………………….» ترین تمدنهای شناخته شده در جهان (یعنی تمدن سومر) شکوفا بوده است.
کوزه سفالی ۶۰۰۰ ساله
محل کشف: تپههای سیلک (sialk)
محل نگهداری: موزه متروپولیتن نیویورک
کوزه سفالی پایه دار
محل کشف: تپههای حسنلو
محل نگهداری: موزه متروپولیتن نیویورک
شاید با ادامه اکتشافات و تحقیق بر روی این آثار، باستان شناسان به این نتیجه برسند که پس از این بجای بین النهرین عراق باید ایران را مهد تمدن جهان نامید.
نمونه ظروف و اشیای سنگی – محل کشف: جیرفت | تمدن: ناشناخته
تمدن سومر و عیلام
حدود پنج هزار سال پیش (۳۰۰۰ سال قبل از میلاد مسیح) اولین تمدن شناخته شده جهان در بین النهرین (سرزمینی حاصلخیز بین رودخانههای دجله و فرات در کشور عراق امروزی) شکل گرفت. نام این تمدن سومر بود.
سومریان چندین شهر در کنار دجله و فرات ساختند. یکی از این شهرها «…………………………….» ستدها را نگه دارند، به نوشتن روی آوردند. سومریها ابتدا برای نوشتن هر چیز، شکل آن را روی لوحههای گلی رسم میکردند، اما بعدها خط میخی را اختراع کردند.
سومریها پیشرفته ترین تمدن زمان خود بودند، آنها در آن زمان از ارابههای چرخ دار و گاو آهن استفاده میکردند.
در کتیبههای بجا مانده از سومریان به وقوع یک طوفان شدید اشاره شده است، برخی مورخان احتمال میدهند این کتیبهها مربوط به طوفان حضرت نوح (ع) باشد.
در این دوران، نخستین تمدن شناخته شده ایران زمین بنام تمدن عیلامی در کنارههای رود کارون در حال شکل گرفتن بود. عیلامیان تحت تاثیر تمدن سومریها کم کم با شهر نشینی و نوشتن آشنا شدند.
از آثار تمدن عیلامیان میتوان به زیگورات (پرستشگاه) چغازنبیل در نزدیکی شوش (استان خوزستان) اشاره کرد. در ساخت این زیگورات عظیم که ۵۰ متر ارتفاع دارد، میلیونها آجر بکار رفته است. زیگورات چغازنبیل یکی از مهمترین آثار باستانی ایران است که در سازمان یونسکو به ثبت رسیده و جزو میراث جهانیان بشمار میرود.
زیگورات (معبد) عظیم سومریها در شهر اور
هم زمان با تمدن سومری ها، در کنار رود نیل تمدن مصر بتدریج شکل میگرفت. حاکمان ستمگر مصر که فرعون نامیده میشدند با گرفتن مالیاتهای سنگین از مردم و استفاده از بردگان و اسیران«…………………………….» یساختند. این آرامگاههای هرمی شکل امروزه به اهرام ثلاثه مصر مشهورند.
چرخ ارابه چوبی – قدمت: ۳۲۰۰ ساله تندیس گاو سفالین – قدمت: ۳۰۰۰ ساله
تعدادی از اشیاء کشف شده از زیگورات چغازنبیل – محل نگهداری: تهران – موزه ایران باستان
تمدن اکد
حکومت سومریها قریب ۷۰۰ سال ادامه داشت تا اینکه حدود ۲۳۰۰ سال قبل از میلاد فردی بنام سارگون اول اکدی بر علیه پادشاهان سومر شورید و توانست تمام شهرهای بین النهرین را به تصرف خود درآورد.
بعد از اینکه سارگون تمام بین النهرین را تصرف کرد، به کشورهای هم«…………………………….» م کشور را فرا گرفت.
عیلامیان از این موقعیت استفاده کرده به تلافی حمله سارگون، به اکد تاختند. بعد از سقوط امپراطوری اکد، عیلامیان به کشور خود بازگشتند و شوش را پایتخت خود قرار دادند.
پیکره برنزی سارگون اول
این داستان بارها و بارها در تاریخ تکرار شده است که بعد از مرگ یک پادشاه مقتدر، برای تصاحب قدرت و جانشینی، میان بازماندگان جنگ داخلی در میگیرد و هنگامی که هرج و مرج تمام مملکت را فراگرفت، همسایگان و دشمنان برای گرفتن انتقام یا به طمع ثروت به آنها حمله میکنند.
با مرگ سارگون اول، قبایل«…………………………….» جنوب بین النهرین حمله کردند. این قبایل به مرور زمان که با تمدن پیشرفته سومر و اکد آشنا شدند، شهر بابل را بنا کردند و نسلهای بعدی تمدن باشکوه بابل را بوجود آوردند.
تمدن بابل و آشور
درحالیکه تمدن بابل در جنوب بین النهرین شکل میگرفت، قوم وحشی و جنگجوی آشور به شمال بین النهرین حمله و آنجا را تصرف کردند. آشوریان با غارت ثروت همسایگان و بیگاری گرفتن اسیران، برای خود کاخهای بزرگی در شهرهای آشور، نمرود و نینوا ساختند.
سالهای سال تمدنهای عیلام، بابل و آشور با یکدیگر میجنگیدند. در یکی از این جنگها، عیلامیها توانستند آشوریان و بابلیان را شکست دهند و بخشی از سرزمین آنها را تحت سیطره امپراطوری خود در بیاورند. پس از گذشت چند قرن، سرانجام آشوریان و بابلیان توانستند مناطق از دست داده را دوباره باز پس گیرند.
یکی از معروفترین پادشاهان بابل، حمورابی نام داشت. در «…………………………….» شهر پرجمعیت به سختی اداره میشد. به همین دلیل و برای برقراری نظم، به دستور پادشاه (حمورابی) قوانینی را روی سنگ بزرگی نوشتند و آن را در میدان شهر قرار دادند تا همه مردم آن را ببینند و دستوراتش را رعایت کنند.
حدود ۱۱۰۰ سال قبل از میلاد، در یکی «…………………………….» ست دهند، لوح حمورابی را بهمراه غنائم دیگر به شوش آوردند.
متاسفانه چند سال پیش فرانسویان، این لوح سنگی بسیار گرانبها را از ایران سرقت و به موزه لوور پاریس منتقل کردند.
لوح حمورابی- پادشاه در مقابل خدای بابل ایستاده تا قوانین را از او بگیرد
پس از حمورابی، حاکم ستمگری بنام نمرود در بابل به سلطنت رسید. در زمان پادشاهی او، حضرت ابراهیم (ع) به پیامبری برگزیده شد.
با مرگ حمورابی، آشوریان که از زیر سلطه بابلیها بیرون آمده بودند، کم کم خود را باز یافته و توانستند کشور مقتدری بوجود آورند. مردان جنگجوی آشور هر از چند گاهی به کشورهای همسایه، حمله و اموالشان را غارت میکردند. یک«…………………………….» ش تا سالیان دراز در تمام عالم وحشت میآفرید.
او در یکی از کتیبه هایش آورده: «شهر را تسخیر کردم، ۶۰۰ تن از جنگجویان را از دم تیغ گذراندم، ۳۰۰۰ اسیر را زنده زنده در آتش سوزاندم، همه را کشتم، پوست حاکم شهر را کندم و سپس آنرا بر فراز دیوار شهر پهن کردم…»
از دیگر پادشاهان آشور میتوان از سارگون دوم (حدود ۷۰۰ قبل از میلاد) و آشوربانی پال دوم (حدود ۶۵۰ قبل از میلاد) نام برد. سارگون دوم در خورساباد و آشوربانی پال در نینوا کاخهای مجلل و باشکوهی ساختند و در ورودی این کاخ ها، مجسمههای غول پیکری از موجودات افسانهای بنام لاماسو (lamassu) قرار دادند. آشوریان از این مجسمههای باشکوه که به شکل گاوهای بالدار با سر انسان بودند«…………………………….» دارند. اگر از پهلو به آنها نگاه کنید، چهار پا دارند و اگر از روبرو نگاه کنید دو پا خواهید دید. در هر دو حالت طرحی کامل و بدون نقص مشاهده میشود.
آشوریان داخل قصرهایشان نقشهای برجسته زیادی حکاکی میکردند. بیشتر این نقشها خوی وحشی و جنگجویی و علاقه آنها را به شکار نشان میدهد.
ایرانیان بعدها شبیه این مجسمهها و نقشهای برجسته را در کاخهای تخت جمشید (پرسپولیس) ساختند.
لاماسو – مجسمه غول پیکر به شکل گاو بالدار با سر انسان
آشور بانی پال در حال شکار شیر – نقش برجسته، ۶۰۰ سال قبل از میلاد | محل نگهداری فعلی: موزه انگلیس
از آنجا که خوی جنگجویی آشوریان در آشوربانیپال نیز وجود داشت، او هم شروع به توسعه قلمرو خود و حمله به همسایگان کرد. او به عیلام یورش برد و با ویران ساختن شهر شوش و قتل عام هزاران نفر از مردم بیگناه، تمدن باستانی عیلامی را از صحنه روزگار محو کرد (۶۴۰ پیش از میلاد).
در کتیبهای که از آشوربانی پال به مناسبت نابودی شوش بجا ماند«…………………………….» غنیمت برداشتم… من همه آجرهای زیگورات شوش را که با سنگ لاجورد تزیین شده بود، شکستم… من معابد عیلام را با خاک یکسان کردم… من شوش را تبدیل به ویرانهای کردم و بر زمینش نمک پاشیدم… من دختران و زنان و همه مردان را به اسارت گرفتم… از این پس دیگر کسی در عیلام صدای شادی م«…………………………….»
این ویرانگری و کشتار بیرحمانه آشوربانی پال در ذهن ایرانیان باقی ماند تا اینکه در کمتر از نیم قرن بعد، مادها به رهبری هُوَخْشَتْرَه توانستند انتقام سختی از آشوریان بگیرند.
اقوام آریایی
حدود ۲۰۰۰ سال قبل از میلاد گروهی از مردم شمال فلات ایران بخاطر یخبندانهای فصلی و برای بدست آوردن چراگاههای کافی برای دام هایشان، بسوی سرزمینهای گرم جنوب مهاجرت کردند. این مردم که آریایی نام داشتند در چند مرحله و بصورت گروههای جداگانه وارد فلات ایران و به تدریج جایگزین ساکنان قبلی شدند.
اقوام آریایی، سرزمینی را که وارد آن شده بودند، ایران یعنی سرزمی«…………………………….» ایران فعلی سکنی گزیدند.
همانطور که گفته شد، قبل و همزمان با ورود آریایی ها، اقوام دیگری در ایران سکونت داشتند. از این اقوام دارای تمدن (مثل جیرفت و مارلیک و…) آثار اندکی بجا مانده است که باستان شناسان سعی دارند اطلاعات بیشتری درباره آنها بدست آورند.
آریاییها در ازای کمک به پادشاهان عیلام در جنگ با آشوریان اجازه یافتند تا شهری برای خود بنا کنند؛ به این ترتیب پارسها و مادها با گسترش نفوذ خود به سرزمینی دست یافتند که بعدها به میهن همیشگی آنها تبدیل شد.
در این دوران پیامبری بنام زرتشت میان آریاییها ظهور کرد. او مردم را به پیروی از اهورامزدا و جنگ با اهریمن (مظهر زشتی و دروغ) دعوت میکرد.
این پیامبر الهی تعلیمات خود را بر سه پایه «پندار نیک، گفتار «…………………………….» عهای بنام اوستا گردآوری شده است
با نابودی عیلامیان، قوم ماد که حامی خود را از دست داده بود، بارها از جانب آشوریان مورد هجوم واقع شد تا اینکه قبیلههای مختلف ماد در دهکدهای بنام هگمتانه (اکباتان یا همدان امروزی) گرد هم آمدند و فردی بنام دیا اُکو«…………………………….» اب شد. پس از چندی، دیگر اقوام ایرانی (پارتها و پارس ها) هم با مادها متحد شدند و توانستند دولتی بسیار قوی بوجود آورند.
با مرگ آشوربانی پال (حدود ۶۱۲ قبل از میلاد)، نوه دیا اکو بنام هُوَخْشَتْرَه با پادشاه بابل (نابوپولوسار) متحد شد و بسوی آشور لشگر کشید. آنها پس از جنگهای طولانی توانستند آشوریان را شکست دهند. هوخشتره و پادش«…………………………….» ش لرزه بر اندام همگان میافکند، بسرعت و برای همیشه از هم فروپاشید. پس از آن مادها و بابلیها قلمرو آشوریان را بین خود تقسیم کردند. در زمان پادشاهی هوخشتره، ایرانیان توانستند بزرگترین پادشاهی غرب آسیا را بوجود آوردند.
قلمرو ایران در زمان پادشاهی هوخشتره
با سقوط دولت آشور، بابلیها هم تصمیم به کشورگشایی گرفتند. بخت النصر که به جای پدر بر تخت پادشاهی نشسته بود، فرمان حمله به فینیقیه (لبنان و فلسطین امروزی) را صادر کــ«…………………………….» را به خاک و خون کشیـد و پس از خراب کـردن معبد حضرت سلیمان، تعداد زیادی از یهودیان را اسیر کرد و با خود بعنوان برده به بابل آورد.
بخت النصر در یکی از کتیبه هایش آورده: «فرمان دادم صدهزار چشم از کاسه درآورند و صدها هزار قلم پا را بشکنند. با دست خودم چشم فرمانده دشمن را درآوردم. هزاران پسر و دختر را زنده زنده در آتش سوزاندم. خانهها را چنان کوفتم که دیگر بانگ زندهای از آنها برنخیزد.»
بخت النصر در عین حال که به فتوحاتش ادامه میداد، از «…………………………….» ادر کرد و مجسمه طلایی بسیار بزرگی از مردوک، خدای شهر بابل را ساخته و داخل معبد قرار داد. پس از آن پادشاهان بابل با حضور در معبد و گرفتن دستهای مجسمه، خود را پادشاه بابل میخواندند.
منابع و مآخذ
وبسایت اینترنتی «چهارگوش» به آدرس www.4goush.net
قسمتهایی از مقاله که با «…………………………….» جدا شدهاند از مقاله حذف شده و فقط در نسخه word و Pdf موجود هستند.
لطفا برای خواندن نسخه کامل این مقاله فایلهای word و pdf را دانلود نمائید.
با خرید این محصول فایل word و PDF مربوط به این مقاله را دریافت خواهید کرد.
لینک دانلود بیدرنگ پس از پرداخت نمایش داده شده و فایل فشرده مربوط به این مقاله آماده دانلود خواهد بود.
تعداد صفحات: 11 صفحه | حجم فایل: کمتر از 1 مگابایت | فونت استفاده شده: B Zar | به همراه صفحه اول و عکس
رمز فایل فشرد: www.4goush.net