اخلاق در لغت و اصطلاح
اخلاق بر وزن افعال کلمهاى عربى و جمع واژه خلق است. خلق به ویژگىهاى نفس انسان گفته مىشود، همان گونه که خلق به صفات بدن گفته مىشود. پیامبر گرامى اسلام خطاب به خداوند چنین دعا مىکردند: اللهم حسن خلقى کما حسنت خلقى. (1)
در این دعا پیامبر از خداوند طلب مىکند که صفات نفس او را همچون صفات بدنش نیکو فرماید. بنابراین اخلاق یعنى صفات نفسانى انسان هر گاه گفته شود که شخصى داراى اخلاق نیکوست، منظور این است که صفات نفسانى او نیکوست. اعمال انسان متناسب با ویژگىهاى نفسانى اوست؛ یعنى اگر صفات نفسانى کسى نیکو باشد اعمال او هم نیکو خواهد بود. به همین دلیل وقتى کسى همواره اعمال خوبى انجام مىدهد، مىگویند اخلاق او خوب است.
براى روشن شدن مطالب فوق آشنایى با چند اصطلاح لازم است.
1)ملکه
انسان موجودى دو بعدى، یعنى مرکب از بدن مادى و نفس غیر مادى است. هر یک از این دو جزء وجود انسان، حالات و صفاتى دارند، مثلا بدن مادى انسانها را این گونه توصیف مىکنیم: انسان بلند قامت یا کوتاه قامت انسان سفید رو یا سبزه رو و انسان مجروح یا انسان سالم و…
همان طور که از مثالهاى فوق پیداست حالتها و صفات بدن مادى انسانها برخى تغییر ناپذیرند و یا به کندى تغییرمى کنند بلندى یا کوتاهى یک فرد بالغ صفتى است که تغییر نمىکند؛ ولى شخصى که در اثر بیمارى تب مىکند و صورت او در اثر حرارت سرخ مىشود، به زودى و پس از معالجه حرارت بدن او طبیعى مىشود و سرخى صورتش برطرف مىشود.
حالات و صفات نفس انسان نیز دو گونهاند: برخى به سرعت دگرگون مىشوند و برخى دیگر پایدار هستند. صفات پایدار نفس به سادگى تغییر نمىکنند. این صفات پایدار در اثر تکرار اعمالى خاص در انسان پدیدار مىشوند. اگر کسى بخواهد صفت پایدارى را در نفس خویش پدید آورد باید اعمال متناسب با آن صفت را بسیار تکرار کند. در اثر تکرار این اعمال، صفتى پایدار در نفس پدید مىآید که آن را ملکه مىنامند، و از این پس هر گاه کلمه ملکه را به کار بریم، مقصود صفتى پایدار در نفس انسان خواهد بود.
2) فضیلت و رذیلت
ملکات نفس انسان منشأ افعال نیک و بد او هستند. ملکاتى که منشأ افعال نیکو هستند فضیلت نامیده مىشوند و ملکاتى که منشأ افعال بد هستند رذیلت نامیده مىشوند. فضایل موجب کمال انسان و نیکى دنیا و آخرت او….
- فهرست مطالب
- 1)ملکه. 3
- 2) فضیلت و رذیلت… 4
- تعریف علم اخلاق.. 4
- ارزشگذارى افعال. 5
- ارزش گذارى ملکات… 5
- قلمرو علم اخلاق.. 6
- اهمیت علم اخلاق.. 8
- هدف و فایده علم اخلاق.. 10
- نیاز به مربى.. 11
- سؤالات… 12
- پىنوشتها 13
- منابع و مآخذ. 13
قسمت‌هایی از این مقاله حذف شده و نسخه کامل آن فقط در فایل‌های word و Pdf قابل دانلود است.
لطفا برای دریافت نسخه کامل این مقاله فایل‌های word و pdf را دانلود نمائید.
با خرید این محصول فایل word و PDF مربوط به این مقاله را دریافت خواهید کرد.
لینک دانلود بی‌درنگ پس از پرداخت نمایش داده شده و فایل فشرده مربوط به این مقاله آماده دانلود خواهد بود.
تعداد صفحات: 13 صفحه | حجم فایل: کمتر از 1 مگابایت | فونت استفاده شده: B Zar | به همراه صفحه اول
رمز فایل فشرده: www.4goush.net
