عشق او باز اندر آوردم به بند کوشش بسیار نامد سودمند
این بیت، مطلع معروفترین شعر اوست. رابعه کعب قزداری بلخی را میگویم، شاعر مشهور قرن چهارم هجری که به قولی اولین زن شاعر پارسی گو است. این غزل معروف او در کتاب زبان وادبیات فارسی عمومی دورهی پیش دانشگاهی آمده است و در معرفی وی ذکر شده:
رابعه قزداری یکی از شاعران مشهور قرن چهارم ومعاصر سامانیان است. پدر او «کعب» اصلآ عرب بود ودر حدود بلخ حکومت داشت. مشهور است که رابعه عاشق بکتاش، غلام برادرش، شد.
شک نیست که این دو خط در معرفی شاعر زنی که بیش از هزار سال پیش اشعاری شیوا و روان سروده است، کافی نیست. از همین رو بران شدم که در اینجا هر چند کوتاه به معرفی وی بپردازم.
گفته میشود که اصل دودمان رابعه به عربستان باز میگردد، اما زادگاه وی در ناحیهی قزدار یا خضدار بلوچستان پاکستان در هشتاد فرسنگی بست بوده است. از جزئیات زندگی رابعه و قبیلهی او چیز زیادی در دست نیست، اما گفته میشود کعب در تعلیم وتربیت دخترش کمال توجه را داشته است و در هنگام مرگ نیز به پسرش، حارث، وصیت کرده که بخوبی از او نگهداری کند. عطار درمثنوی الهی نامهی خود در این باره میگوید:
چو وقت مرگ پیش آمد پدر را به پیش خود نشانید آن پسر را
بدو بسپرد دختر را که زنهار زمن بپذیرش و تیمار میدار
ز هر وجهی که باید ساخت کارش بساز و تازه گردان روزگارش
البته در کتب تذکره نامی از استاد یا استادان وی برده نشده است اما تذکره نویسان اذعان داشتهاند که وی دانش وتبحر علمی بسیاری داشته است.
محمد عوفی صاحب کتاب لباب الالباب دربارهی وی میگوید:
اینک نمونه هایی از اشعار او:
دعوت من بر تو آن شد کایزدت عاشق کناد
بریکی سنگین دلی نامهربان چون خویشتن
تابدانی درد عشق وداغ مهر وغم خوری
تا به هجر اندر بپیچی و بدانی قدر من
* * *
مرا به عشق همی محتمل کنی به حیل
چه حجت آری پیش خدای عزّ و جل
به عشقت اندر عاصی همی نیارم شد
به دینم اندر طاغی همی شوم به مثل
نعیم بیتو نخواهم، جحیم با تو رواست
که بیتو شکّر زهر است و با تو زهر عسل
به روی نیکو تکیه مکن که تا یک چند
به سنبل اندر پنهان کنند نجم زحل
هرآینه نه دروغ است آنچه گفت حکیم
فمن تکبر یومآ فبعد عزّ ذلّ
قسمتهایی از این مقاله حذف شده و نسخه کامل آن فقط در فایلهای word و Pdf موجود هستند.
لطفا برای دریافت نسخه کامل این مقاله فایلهای word و pdf را دانلود نمائید.
با خرید این محصول فایل word و PDF مربوط به این مقاله را دریافت خواهید کرد.
لینک دانلود بیدرنگ پس از پرداخت نمایش داده شده و فایل فشرده مربوط به این مقاله آماده دانلود خواهد بود.
تعداد صفحات: 4 صفحه | حجم فایل: کمتر از 1 مگابایت | فونت استفاده شده: B Zar | به همراه صفحه اول
رمز فایل فشرده: www.4goush.net